ارزیابی صفات زراعی و تعیین متغیرها برای بهبود عملکرد در برنج

به منظور بررسی همبستگی و روابط بین عملکرد و سایر صفات کمی و زراعی برنج، شش رقم برنج در سال 1384 به صورت یک طرح دای آلل یک طرفه با یکدیگر تلاقی داده شدند. در سال 1385 والدها و نتاج آنها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان کشت شد و 15 صفت در آنها اندازه گیری گردید. نتایج حاصل از تجزیه مولفه های اصلی حاکی از نقش پنج مولفه در توجیه 57/74 درصد از تنوع کل داده ها بود. عملکرد دانه همبستگی مثبت معنی داری با عرض، زاویه و مساحت برگ پرچم، تعداد خوشه در بوته و طول دوره رویشی داشت. همبستگی وزن هزار دانه با عملکرد منفی بود. در رگرسیون گام به گام برای گزینش صفات توجیه کننده عملکرد دانه، شش صفت ارتفاع بوته، تعداد دانه پوک در خوشه، طول دوره رویشی، طول خوشه، وزن هزار دانه و مساحت برگ پرچم بود با درجه تبیین 5/76 درصد از کل تنوع نقش داشتند. بر اساس تجزیه علیت، بیشترین تاثیر مستقیم مثبت بر عملکرد دانه را صفت طول دوره رویشی اعمال کرد و بیشترین تاثیر مستقیم منفی را صفت طول خوشه داشت. نتایج تجزیه به عامل ها نشان داد که پنج عامل مستقل و اصلی، 57/74 درصد تغییرات کل داده ها را توجیه می نمایند. تجزیه خوشه ایبه روش «وارد» صفات مورد مطالعه و ژنوتیپ ها را در چهار گروه طبقه بندی نمود.