بررسی وضعیت مراقبت های جراحی در بیمارستان های عمومی کشور ایران بر اساس برنامه سازمان جهانی بهداشت (W.H.O)

از فعالیت های اصلی بیمارستان های عمومی، ارائه خدمات جراحی می باشد. بطوریکه بیماران جراحی، درصد زیادی از پذیرش ها را به خود اختصاص می دهند. در این میان، حدد 11 درصد از بیماری ها، قابل درمان با جراحی است که تعداد جراحی های انجام شده در کشورهای ثروتمند بسیار بیشتر از کشورهای فقیر است. همچنین هزینه اثربخشی مراقبت های جراحی ضروری در کشورهای با درآمد کم و متوسط وضعیت مناسبی ندارد. بر این اساس، سازمان جهانی بهداشت طرحی را جهت تعیین وضعیت مراقبت های جراحی در بیمارستان های عمومی کشورهای مختلف انجام داده که این پژوهش نیز در این راستا و با هدف تعیین وضعیت مراقبت های جراحی در بیمارستان های عمومی ایران بر اساس برنامه سازمان جهانی بهداشت انجام گرفت.

این پژوهش از نوع توصیفی کاربردی بوده و جامعه مورد مطالعه آن شامل 53 بیمارستان عمومی کشور می باشد که به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات 13 بیمارستان، اطلاعات 40 بیمارستان عمومی با استفاده از پرسشنامه استاندارد سازمان جهانی بهداشت با 130 سوال جمع آوری گردید و تفسیر شد.

نتایج مطالعه بیانگر آن بود که در ارتباط با زیر ساختارهای خدمات جراحی، 100 درصد بیمارستان ها دارای بخش حوادث و فقط 50 درصد آنها دارای اکسیژن سانترال بودند. در زمینه نیروی انسانی دخیل در ارائه خدمات جراحی، به طور میانگین 12/2 درصد جراح، 97/0 درصد متخصص بیهوشی، 68/0 درصد متخصص زنان و زایمان به صورت تمام وقت در بیمارستان های عمومی مورد مطالعه وجود دارد. بیشترین خدمات ارائه شده در بیمارستان های عمومی مورد مطالعه شامل بخیه زدن، پاک کردن زخم، بی حسی موضعی، بی حسی نخاعی، بیهوشی عمومی و ختنه به میزان100 درصد می باشد. بیشترین موارد ارجاع به ترتیب مربوط به خدمات درمان سوختگی های حاد 5/62 درصد، ترمیم شکاف لب و جراحی نوزادان 60 درصد، ترمیم پاچمبری 5/57 درصد، پیوند بافت و ترمیم تنگی پیشابراه 55 درصد می باشد. میانگین تجهیزات مورد نیاز برای ارائه خدمات احیاء در بیمارستان های عمومی مورد مطالعه، 2/42 می باشد. این میزان برای اقلام مصرفی 43/97 و برای تجهیزات مکمل خدمات جراحی، 8/12 بوده است.

بیمارستان های عمومی ایران توانایی ارائه خدمات جراحی عمومی را داشته و پتانسیل لازم برای ارائه خدمات جراحی پیشرفته تر را نیز دارا هستند. بنابراین بر مبنای این مطالعه و در راستای فعالیت های سازمان جهانی بهداشت جهت مدیریت یکپارچه برای ارتقای کیفیت خدمات اورژانس و مراقبت های جراحی ضروری می توان اطلاعات مدون و ساختاریافته ای در ارتباط با وضعیت خدمات جراحی در ایران فراهم آورد و به تکمیل اطلاعات مربوط به ایران در اطلس جهانی مراقبت های جراحی اقدام نمود و با همکاری سازمان جهانی بهداشت گامی جهت ارائه راهکارهای مطلوب به دست اندرکاران نظام سلامت کشور جهت ارتقای خدمات جراحی برداشته شود.