بررسی اثرات محیط زیستی احداث زیستگاه های مصنوعی دریایی بر اکوسیستم مناطق ساحلی

زیستگاه های مصنوعی دریایی همواره به عنوان ابزاری برای حفاظت، گسترش و بازسازی زیستگاه های طبیعی در محیط دریا مورد استفاده قرار می گیرند. امروزه شناخت کمی نسبت به اثرات مثبت و منفی زیستگاه های مصنوعی دریایی بر محیط دریا وجود دارد و مطالعات بیشتری برای به حداقل رساندن خطرات محیط زیستی و همچنین افزایش اثرات مثبت این زیستگاه ها بر محیط زیست دریا نیاز است. در این مطالعه سعی شده است تا با مرور تجربه های مشابه احداث زیستگاه های مصنوعی دریایی در سایر نقاط دنیا، اثرات زیستگاه های مصنوعی بر محیط های اقیانوسی و دریایی مورد بررسی قرار گیرد. در این بررسی در مجموع تعداد 75 اثر ناشی از احداث زیستگاه های مصنوعی دریایی در 4 مرحله (ساخت سازه ها، انتقال به مکان استقرار، استقرار در محیط و بهره برداری) و روی 3 محیط (بیولوژیکی، فیزیکی و اقتصادی- اجتماعی، فرهنگی) شناسایی و مورد ارزیابی قرار گرفته است. از آثار شناسایی شده، 4/41 درصد در ردیف آثار مثبت و 6/58 درصد در ردیف آثار منفی قرار دارند. در این بررسی چهار اثر عمده مثبت (3+) (افزایش تنوع زیستی، بازسازی و احیاء گونه ها و اکوسیستم های آسیب دیده، صیادی پایدار، افزایش فرصت های تفرجی) و 7 اثر تقریبا مخرب (9/2- تا 2-) مورد شناسایی قرار گرفته اند. ضمن این که هیچ گونه اثر منفی عمده ای (3-) مشاهده نشد. بیشترین اثرات مثبت در مرحله بهره برداری (در محیط بیولوژیک) و بیشترین اثرات منفی در مرحله استقرار (در محیط فیزیکی) مشاهده شده است. نتایج این مقاله نشان می دهد که زیستگاه های مصنوعی دریایی می توانند اثرات بارزی روی محیط زیست منطقه داشته باشند لذا با توجه به این نتایج پیشنهاد می شود تا ارزیابی اثرات محیط زیستی احداث زیستگاه های مصنوعی دریایی قبل از احداث آنها در مناطق ساحلی و دریایی انجام شود.