مقایسه تحلیلی خاطره نگاری با تاریخ شفاهی

خاطره، از جمله مواد و مصالح مورخ در تحقیق تاریخی و همچنین، بنیاد تاریخ شفاهی، به عنوان روشی متفاوت در تاریخ نگاری، می باشد. خاطره نگاری با شیوه ها و قالب های مختلف، سابقه ای طولانی در تاریخ فرهنگ و ادب ایران دارد. در سال های اخیر، به دلایل متعدد، در میان طیف وسیعی از رجال و شخصیت ها، سنت قدیمی خاطره نویسی در اشکال گوناگون آن، رواج یافته است. از سوی دیگر، فرآورده های روش علمی تاریخ شفاهی، به عنوان یکی از جدیدترین روش های گردآوری داده های تاریخی مورد نیاز مورخان و محققان تاریخ، جامعه شناسی و روان شناسی، رو به افزایش نهاده است. در این میان، برخی، عنوان تاریخ شفاهی را بر انواعی از خاطرات نیز اطلاق می نمایند. بنابراین، شناخت خاطره، خاطره نویسی و تاریخ شفاهی؛ به منظور بررسی تطبیقی و مقایسه تحلیلی این دو، ضرورت دارد. پرسش کلیدی، این است که آیا اطلاق عنوان تاریخ شفاهی بر انواع خاطره (خودنگاشت، دیگرنگاشت، مکتوب و شفاهی) از نظر علمی صحیح است؟ این، در حالی است که خاطره نویسی و تاریخ شفاهی از ابعاد ماهیتی، ساز و کار و کارکرد؛ تفاوت های اساسی با یکدیگر دارند. این مقاله، بر آن است تا با ارائه تعاریف رایج خاطره، خاطره نگاری و انواع آن، به تشریح کارکردها و مقایسه ویژگی ها، تمایزها و تفاوت های خاطره نگاری با تاریخ شفاهی، بپردازد. افزون بر این، اشاره کوتاهی هم به حافظه، به عنوان ظرف خاطره شده است.