قم در دو قرن نخست هجری

شهر باستانی قم، که احیای آن را بعد از آن که به دست اسکندر ویران شد به قباد ساسانی نسبت می دهند، به سال 23 قمری، به دست اعراب فتح شد. با مهاجرت گسترده ی شیعیان به قم در پایان سده ی سوم این شهر، به شهری شیعی مذهب بدل شد و این تحول مذهبی موجب شکوفایی آن شد. در مقاله ی حاضر ضمن اشاره ای گذرا به موقعیت جغرافیایی و جغرافیای تاریخی قم در عهد باستان و قرون اولیه ی هجری، به چگونگی فتح این شهر توسط اعراب مسلمان پرداخته شده و پیآمدهای سیاسی، مذهبی اجتماعی ناشی از استقرار قبایل عرب شیعی در این شهر طی قرن های اول و دوم هجری مورد بررسی قرار گرفته است.