الگوی دگرریختی و هندسه پهنه گلسله شمال البرز

جبهه شمالی البرز مرکزی خاوری در حد فاصل طو جغرافیایی 54 - 52 درجه خاوری محل تغییر روند ساختارهاست. منطقه مورد مطالعه بخش خاوری و باختری این تغییر روند را در بر می گیرد.
در این پژوهش، تلاش شده که هندسه شکستگی های پهنه گسله البرز شناسایی و ساز و کار آنها در بخشهای مرکزی و خاوری مقایسه شود. در این بررسی جهت یافتگی میدان تنش و مطالعه آماری ساز و کارهای حاکم بر گستره پرداخته شده است.
بررسی آمار ویژگی های هندسی بخش های مختلف گسله شمال البرز، راستای عمومی شکستگی ها را مشابه سایر پهنه های ایران در چهار گروه به شرح زیر نشان می دهد:روند شمال باختری جنوب خاوری، شمال خاوری جنوب باختری، شمالی جنوبی و خاوری باختری، که هر یک از روندها به طور چیره در یک پهنه مشخص بروز کرده است. این پهنه بیانگر یک رژیم زمین ساختی فشارشی با گسله های پرشیب به سوی جنوب است.
به طور کلی می توان از چهره راستای گسله ذکر شده، دو راستای عمومی در پهنه فشارشی گسله شمال البرز تفکیک کرد که حدودا در میان طول های جغرافیایی 50، °52 تا °53درجه تغییر راستا می دهند. این تغییر راستا با اختلافی در جنبش راستالغز گسله شمال البرز همراه شده است: به عبارت دیگر، با وجودی که ساز و کار اصلی این گسله از گونه معکوس است، مولفه کوچکی از جنبش راستالغز در امتداد آن اعمال می گردد که این مولفه در دو سوی خمش از مرکز به خاور متفاوت است.
جهت محور تنش بیشینه نیز در دو سوی پهنه تغییر راستا (بخش مرکزی و خاوری) به طور کامل متفاوت است. در گستره مورد مطالعه، افزون بر اینکه آثار جنبایی را در قالب ایجاد پادگانه های پرفراز آبرفتی و شکستگی در رسوب های جوان گستره می توان دید، داده های لرزه ای مربوط به این گستره نیز نشانگر جنبایی پهنه گسله شمال البرز است. حل ساز و کار ژرفی گسلش که به طور انگشت شمار گزارش شده است با داده های صحرایی هماهنگی قابل توجهی دارد.