اثر سطوح مختلف شوری و سه نوع تغذیه نیتروژنی بر رشد و واکنش های بیوشیمیایی اسفرزه

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف شوری و سه نوع تغذیه نیتروژنی بر واکنش های بیوشیمیایی و تغییرات وزن خشک بخش هوایی و ریشه گیاه دارویی اسفرزه، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در مرکز زیست فناوری دانشگاه زابل انجام گرفت. سه سطح شوری 0، 100 و 200 میلی مولار نمک NaCl به عنوان فاکتور A و دو منبع نیتروژن به سه شکل نیترات: از منبع نیترات کلسیم، آمونیوم از منبع سولفات آمونیوم و ترکیب نیترات و آمونیوم به نسبت یک دوم از هر منبع نیتروژن به عنوان فاکتور B در نظر گرفته شدند. اعمال تنش شوری از مرحله دو برگی در گیاهان آغاز و تا 30 روز ادامه یافت. با بالا رفتن میزان شوری از شاهد به 200 میلی مولار از مقدار ماده خشک بخش هوایی و ریشه به ترتیب معادل 8/42 و 4/13 درصد کاسته شدند. در بین تغذیه نیتروژنی و در بالاترین سطح شوری، منبع کودی نیترات+آمونیوم به میزان بیشتری سبب افزایش این دو بخش گردید. در این آزمایش تنش شوری، تیمار کودی نیتروژن و اثر متقابل آنها (به جز درصد نیتروژن) تاثیر معنی داری بر مقادیر نیتروژن، نیترات، پروتئین های محلول و اسیدهای آمینه داشتند بطوری که شوری سبب کاهش آنها گردید. در بالاترین سطح شوری، تیماری کودی نیترات+آمونیوم به نسبت بیشتری سبب افزایش این فاکتورها شد. با افزایش شوری از شاهد به 200 میلی مولار از محتوای کلروفیل برگ ها کاسته و بر میزان کربوهیدرات محلول و پرولین افزوده شد. در این آزمایش نوع تغذیه نیتروژنی تنها بر میزان پرولین معنی دار بود. تاثیر آن بر محتوای کلروفیل و میزان کربوهیدرات محلول برگ ها معنی دار نبود. در بین سه نوع کود مصرفی، منبع نیتروژنی آمونیوم+نیترات از بیشترین کارآیی نسبت به دیگر منابع نیتروژن در افزایش میزان پرولین برخوردار بود. بر اساس نتایج این آزمایش می توان بیان کرد که شوری سبب کاهش رشد، میزان کلروفیل، اسیدهای آمینه، میزان پروتئین و درصد جذب نیتروژن در گیاه اسفرزه می شود. استفاده از نیتروژن به صورت نیترات+آمونیوم در سطح 200 میلی مولار NaCl از کارآیی بیشتری در بهبود این پارامترها در این گیاه برخودار است.