معرفی یک گونه جدید Melampsora روی Populus x euramericana در ایران

اخیرا نمونه ای آلوده به زنگ روی Populus x euramericana جمع آوری شده از مازندران بررسی گردید که ویژگی هایی متفاوت از گونه های قبلا گزارش شده در کشور داشت. این نمونه دارای مراحل اوردینیوم و تلیوم بود. اوردینیوم ها که به دلیل جمع آوری آخر فصل غالبا توسط گونه ای هیفومیست هیپرپارازیت آلوده شده بودند به شکل سورهای کوچک، گرد و پراکنده با ظاهری پودری در سطح زیرین برگ های آلوده تشکیل شده بودند. اوردینیوسپورها غالبا واژتخم مرغی کشیده با دیواره خاردار و بی رنگ بودند. دیواره اوردینیوسپورها در راس صاف و 2-5/1 میکرومتر ضخامت داشت. ضخامت دیوراه این اسپورها در استوای اسپور تا 6 میکرومتر هم می رسید. ابعاد اوردینیوسپورها 20-15 × 43-31 میکرومتر اندازه گیری شد. اوردینیوم ها حاوی پارافیز های گرزی با ضخامت انتهایی تا 13 میکرومتر در راس بودند. تلیوم های سیاه رنگ در هر دو سطح برگ به صورت زیر اپیدرمی دیده شدند. هرچند این سورها غالبا سطح فوقانی برگ را آلوده کرده بودند. تلیوسپورها به شکل غالبا استوانه ای با دیواره قهوه ای روشن به ضخامت 1 میکرومتر در طرفین و تا 5/2 میکرومتر در راس اسپور دیده شدند. ابعاد تلیوسپورها 12-8 × 64-40 میکرومتر اندازه گیری شد. بر اساس اطلاعات ارایه شده توسط گویمن (Gaeumann 1959. Die Rostpilze Mitteleuropas، Buchler، Bern) نمونه فوق کاملا منطبق با گونه Melampsora larici-populina Kleb. است. از ویژگی های بارز این گونه وجود اندکی ضخامت انتهایی در راس تلیوسپورها، ضخامت انتهایی در راس دیواره پارافیز ها، ضخامت دیواره اوردینیوسپورها در استوای اسپور و صافی دیواره در راس اوردینیوسپورها است. مجموع این ویژگی ها این گونه را از سایر گونه های Melampsora روی صنوبر جدا می کند. بر اساس نظر کوپرویچ و اولیانیشچف (Kuprevich & Ulyanishchev 1975. Keys to the rust fungi of USSR) این گونه دارای دامنه پراکنش وسیعی است و در اروپا، آسیا، بخش هایی از آفریقا و آمریکای جنوبی دیده شده است. بر اساس بازبینه زنگ های کشور (عباسی و علی ابادی 2010، بانک اطلاعات الکترونیکی زنگ های ایران)، تاکنون تعداد 4 گونه از جنس Melampsora روی گونه های Populus در ایران گزارش شده اند. ضمن این که این اولین گزارش زنگ روی گونه P. x euramericana در ایران است، گونه زنگ M. larici-populina نیز برای میکوبیوتای ایران جدید است. علاوه بر P. x euramericana غالب گونه های بخش Aigeiros هم به عنوان میزبان زنگ فوق معرفی شده اند (Kuprevich & Ulyanishchev 1975). نمونه بررسی شده: روی Populus x euramericana، مازندران، ایستگاه چمستان نور، 6/9/1389، جمع آوری کننده: علی برهانی، II+III، (IRAN 15009 F).