بررسی مصرف منطقی داروهای مخدر تزریقی بعد از اعمال جراحی هرنی و آپاندکتومی در یکی از بیمارستانهای آموزشی تهران

تجویز غیرمنطقی داروهای ضد درد مخدر می تواند مشکلات متعددی از قبیل بروز عوارض جانبی، ایجاد وابستگی در بیمار و عدم تسکین مناسب درد را موجب گردد. مطالعات بررسی الگوی مصرف (DUR)، که امروزه جزء اولویت های تحقیقاتی سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور است، روش مناسبی برای ارزیابی مشکلات موجود در امر تجویز و مصرف این داروها و ارائه پیشنهادهای اصلاحی به کادر دارو و درمان بیمارستان ها می باشد.
این مطالعه مقطعی توصیفی در دو دوره ی شش ماهه (به صورت گذشته نگر و حال نگر در سال88) در بخش جراحی یکی از بیمارستان های آموزشی تهران انجام گرفته است. برای انجام این بررسی الگوی مصرف DUR) (ابتدا براساس کتب مرجع و دستورالعمل وزارت بهداشت، پروتکلی تدوین گردید. تمام بیماران بستری که بعد از عمل جراحی هرنی و آپاندکتومی، در مدت مطالعه داروی مخدر تزریقی دریافت کرده بودند، وارد مطالعه شدند. 100 بیمار در مرحله ی گذشته نگر و 100 بیمار در مرحله ی حال نگر (در مجموع 200 بیمار) مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات مربوط به نحوه مصرف دارو در بیماران مورد نظر با پروتکل تدوین شده، مقایسه و در نهایت، نتایج با نرم افزار SPSS ویرایش 16 تحلیل و بررسی گردید. همچنین از آزمون های آماری Chi-square، Kruskal-wallis، Mann-whitney استفاده شد.
از مجموع 200 بیمار مورد بررسی، به طورکلی در 26 بیمار (13 %) مصرف داروی مخدر تزریقی تطابق کامل با پروتکل داشت و در 174 بیمار دیگر (87 %) تطابق کامل با پروتکل وجودنداشت. در مطالعه ی حال نگر فقط در 49 % از بیماران، بعد از دریافت داروی مخدر تزریقی، درد به طور کامل تسکین یافت. در 5/6 % موارد علیرغم عدم وجود دستور پزشک، داروی مخدر تزریقی برای بیمار مصرف شده بود.
به دلیل تجویز ناکافی داروی مخدر که ناشی از نگرانی کادر درمانی از ایجاد اعتیاد به داروهای مخدر در بیماران است، حدودا 50 % از بیماران بعد از تزریق دارو از درد شکایت داشته اند. عدم وجود نظارت کامل پزشک برنحوه اجرای دستورات پزشکی و دارویی، عدم وجود آموزش های لازم برای پرستاران و عدم تطابق کامل مصرف داروی مخدر با پروتکل وزارت بهداشت، از مهم ترین نتایج این مطالعه می باشد.