ارزیابی امکان کاشت پاییزه ژنوتیپ های عدس متحمل به سرما در شرایط آبیاری تکمیلی

به منظور بررسی خصوصیات فنولوژیک، مورفولوژیک، اجزای عملکرد و عملکرد دانه 17 ژنوتیپ متحمل به سرمای عدس به همراه یک توده محلی رایج (رباط) در کاشت پاییزه (21 مهرماه) تحت شرایط آبیاری تکمیلی، آزمایشی در سال زراعی 86-1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. آبیاری در طی فصل رشد در سه نوبت شامل بلافاصله پس از کاشت، 20 روز بعد از آبیاری اول و نیز در آغاز گلدهی انجام شد. بر اساس نتایج، تفاوت بین ژنوتیپ ها از نظر کلیه صفات اندازه گیری شده معنی دار بود (05/0p≤). محدوده رشد رویشی (سبزشدن تا گلدهی) در بین بوته ها از حداقل 102 تا 150 روز و تعداد شاخه در بوته از حداقل 5 تا حداکثر 24 شاخه در بوته متغیر بود ضمن این که گستره ی عملکرد دانه از حداقل 76 گرم درمترمربع در ژنوتیپ MLC13 تا حداکثر 379 گرم در مترمربع در ژنوتیپ MLC20 مشاهده شد. همبستگی بین عملکرد دانه با طول دوره رشد رویشی (**79/0=r)، دوره رشد زایشی (**83/0=r)، ارتفاع بوته (**62/0= r)، تعداد شاخه در بوته (**68/0 = r)، مجموع طول شاخه دربوته (**56/0=r) و تعداد غلاف در بوته (**80/0 =r)، مثبت و معنی دار بود. با توجه به پایین بودن میانگین عملکرد دانه عدس در کشت رایج در ایران و نیز با توجه به افزایش حدود چهار برابری میانگین عملکرد دانه در ژنوتیپ های مورد آزمایش، انتظار می رود در صورت استفاده از ژنوتیپ های مقاوم به سرما در کشت پاییزه در شرایط آبیاری تکمیلی، عملکرد عدس افزایش چشمگیری داشته باشد.