بررسی تاثیر فواصل بین و روی ردیف کاشت بر شاخص های رشد ماش (Vigna radiata)

الگوی کاشت، یکی از راه کارهای افزایش عملکرد در واحد سطح است که لازم است در مناطق مختلف مورد توجه قرار گیرد. این تحقیق به منظور بررسی اثر فواصل بین و روی ردیف کاشت بر شاخص های رشد ماش رقم گوهر در سال 1383 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت های یک بار خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. سه تیمار فاصله بین ردیف های کاشت (50، 65 و 80 سانتی متر) به عنوان کرت های اصلی و سه تیمار فاصله بوته روی ردیف (5، 5/7 و 10 سانتی متر) به عنوان کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. جهت تعیین روند رشد، نمونه برداری ها یک هفته پس از جوانه زنی آغاز و هر هفته یک بار نمونه برداری انجام شد. بررسی روند تغییرات ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت جذب خالص و نسبت وزن برگ در تیمارهای فواصل بین ردیف نشان داد که این صفات در فاصله بین ردیف 50 سانتی متر نسبت به دو فاصله بین ردیف 60 و 80 سانتی متر، از سطح بالاتری برخوردار بودند. کاهش فاصله ردیف ها باعث ایجاد سرعت رشد محصول بیشتر در طول دوره رشد گیاه شد. از طرفی با کاهش فاصله بوته ها، سرعت رشد محصول در طول دوره رشد افزایش یافت. فاصله بین ردیف 50 سانتی متر کمترین سرعت رشد نسبی را به خود اختصاص داد. کاهش فاصله بوته روی ردیف منجر به کاهش سرعت رشد نسبی شد به شکلی که بیشترین میزان شاخص مذکور در تیمار 10 سانتی متر فاصله بوته روی ردیف مشاهده شد. نسبت سطح برگ در تیمار 50 سانتی متر به خصوص در اوایل فصل رشد نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. مطالعه روند تغییرات نسبت سطح برگ و فواصل مختلف بوته روی ردیف نیز از روند تقریبا مشابهی با تیمار فاصله بین ردیف تبعیت کرد. با توجه به نتایج به نظر می رسد که آرایش کاشت (5×50 سانتی متر) نسبت به سایر آرایش ها، بهتر بود.