برهمکنش تنش خشکی و پتاسیم بر جذب و انتقال یون پتاسیم در دو رقم متحمل و حساس به خشکی کلزا (Brassica napus L.)

جهت شناسایی برخی سازوکار های تحمل به تنش خشکی در دو رقم حساس و متحمل به خشکی کلزا، آزمایشی در محیط آب کشت با چهار سطح تنش خشکی، حاصل از پلی اتیلن گلیکول انجام شد. حساس و متحمل بودن ارقام براساس وزن خشک ساقه و ریشه مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور بررسی اثر تنش خشکی برجذب و انتقال یون پتاسیم، گیاهچه های 8 روزه ارقام متحمل و حساس به فلاسک های حاوی 5 میلی مولار کلرید پتاسیم منتقل و با استفاده از غلظت های مختلف پلی اتیلن گلیکول، تنش خشکی در چهار سطح (صفر، 29/0-، 48/0- و 71/0- مگا پاسکال) اعمال گردید. درآزمایش دیگر اثر غلظت های کلرید پتاسیم (صفر، 5/2، 5، 5/7 و 10 میلی مولار) در تیمار خشکی متوسط پلی-اتیلن گلیکول (48/0- مگا پاسکال) بر رشد گیاهچه های ارقام حساس و متحمل مورد مطالعه قرار گرفت. این دو آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل با سه تکرار انجام شدند. اندازه گیری میزان پتاسیم ریشه و ساقه نشان داد که میزان یون پتاسیم در ریشه هر دو رقم با افزایش تنش خشکی، کاهش معنی داری داشت و در برگ ها با افزایش تنش خشکی کاهش بیشتری نشان داد. در تنش خشکی شدید، میزان یون پتاسیم رقم حساس نسبت به گروه شاهد، به علت نشت یونی، کاهش بیشتری نشان داد. میزان جذب و انتقال یون پتاسیم در رقم متحمل، در تمام سطوح تنش بیشتر از رقم حساس بود. ارزیابی نتایج مربوط به اثر غلظت های مختلف پتاسیم در خشکی متوسط نشان داد که در محیط های فاقد پتاسیم، رقم حساس برخلاف رقم متحمل دارای نشت یونی از ریشه بود، ولی با افزایش یون پتاسیم محیط میزان آن در ریشه و برگ هر دو رقم افزایش یافت و این افزایش در غلظت پایین (5/2 میلی مولار) پتاسیم مشهودتر بود. با توجه به نقش پتاسیم در تنظیم اسمزی و رفع آسیب اکسایشی، به نظر می رسد که پتاسیم می تواند در افزایش تحمل کلزا در برابر تنش خشکی کم و متوسط نقش موثر داشته باشد. میزان پتاسیم ساقه و ریشه در رقم متحمل بیشتر از رقم حساس بود که نشان دهنده وابستگی جذب و انتقال پتاسیم به ژنوتیپ است.