بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی مؤثر در تخریب منابع طبیعی استان تهران

واقعیت های موجود بیانگر این مسئله هستند که منابع طبیعی کشور در حال تخریب می باشد و با شیوه های کنونی بهره برداری، این روند ادامه خواهد داشت. هدف این تحقیق شناسایی عوامل مؤثر در تخریب منابع طبیعی تجدیدشونده از دیدگاه اجتماعی- اقتصادی در استان تهران بوده است که با جمع آوری اطلاعات از بهره برداران و کارشناسان منابع طبیعی استان و ایجاد ارتباط با شاخص تخریب بدست آمده در تحقیق، عوامل تخریب منابع طبیعی استان بررسی شدند. بنابراین روش انجام تحقیق در این پروژه بر سه محور بررسی اسناد و مدارک، مطالعه میدانی و تحلیل داده ها استوار بود. برای تعیین عوامل مؤثر در تخریب، وضعیت منابع طبیعی (مراتع) از نظر تغییر سطح بین سالهای 1334 تا 1380 بررسی و مقایسه شد و همچنین شاخصی برای تعیین کاهش تولید علوفه در مراتع تهیه گردید. سپس با تهیه پرسشنامه نسبت به جمع آوری اطلاعات از جامعه بهره بردار و کارشناسان در منابع طبیعی استان برای شناخت عوامل تخریب منابع طبیعی اقدام شد. براساس نتایج این پژوهش کاهش تولید علوفه در مراتع در مناطق کوهستانی (جنگلهای خشک و کوه های مرتفع) بیش از مناطق دشتی (استپی و نیمه استپی) بود. به طوری که در مناطق دشتی مهمترین شکل تخریب بصورت تغییرکاربری اراضی منابع طبیعی بوده که به کاربری های عمرانی و کشاورزی تغییر یافته اند. مهمترین عامل تشکیلاتی مؤثر در تخریب منابع طبیعی کمبود نیرو و امکانات برای کنترل عرصه های منابع طبیعی می باشد. از نتایج دیگر، رابطه محکم و معکوس بدست آمده بین وسعت اراضی کشاورزی تحت تملک بهره برداران از مراتع و میزان تخریب مراتع در هر منطقه می باشد. بنابراین طراحی و اجرای برنامه آمایش سرزمین در استان تاکید می شود، زیرا از عوامل اصلی در تخریب، تغییرکاربری اراضی منابع طبیعی می باشد.