ناپایداری سکونتگاه های روستایی و آینده حاشیه نشینی در خراسان رضوی

یکی از پیامدهای بنیادی ناپایداری نظام منطقه ای در فضای سرزمینی، پدیده حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی است. نتایج مطالعات اخیر در سازمان فضایی نظام سکونتگاه های روستایی در فضاهای محلی و منطقه ای حاکی از آنست که ناپایداری سکونتگاه های روستایی از یک سو و موج فزاینده و افسارگسیخته گسترش فضاهای شهری از سوی دیگر پدیده حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی را تشدید می نماید. در این مقاله تلاش آنست که با روش پژوهش توصیفی تحلیلی با امکان بهره گیری از ابزار تحلیل فضایی تاثیرات ناپایداری سکونتگاه های روستایی بر گسترش حاشیه نشینی را در استان خراسان رضوی مورد بررسی قرار دهد. در این پژوهش با تعیین مقیاس فاصله استاندارد پنج کیلومتری در پیرامون فضاهای شهری تحولات نظام فضایی سکونتگاه های روستایی نشان می دهد، الگوی سکونتگاهی خوشه ایبه همراه افزایش جمعیت در طی یک دوره سی ساله گرایش جهت نظام سکونتگاهی به سمت انتقال جمعیت از نواحی حاشیه ای استان به شمال شرق ظرفیت بالقوه کانون های حاشیه نشینی را در شهرهای استان تقویت می نماید. پایداری سازمان فضایی نظام سکونتگاهی و به طبع آن ساماندهی حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی در استان خراسان رضوی در پی ایفای نقش عملکردی و ارتقاء کیفی کالبدی سکونتگاه های روستایی ویژه در حریم سکونتگاه های شهری است. در غیر اینصورت شاهد فروپاشی سکونتگاه های کوچک اندام روستایی در پیرامون سکونتگاه های شهری و پدیده اسکان غیررسمی خواهیم بود که اثرات آن ناپایداری نظام منطقه ای را بوجود می آورد.