تعیین درجه توسعه یافتگی و پیش بینی اولویت برنامه ریزی و توسعه نقاط شهری استان های ایران

مقاله حاضر به رتبه بندی، تعیین سطوح توسعه و پیش بینی اولویت برنامه ریزی و توسعه نقاط شهری استان های ایران در سال 1385با استفاده از 54 شاخص در بخش های بهداشتی و درمانی، فرهنگی و آموزشی، اقتصادی، زیربنایی و مسکن، ورزشی و تلفیقی از شاخص های مورد مطالعه پرداخته است. روش پژوهش «توصیفی - تحلیلی» است. ابتدا با استفاده از روش تحلیل عاملی و شاخص ترکیبی توسعه انسانی، درجه توسعه یافتگی نواحی محاسبه و رتبه هر یک از نواحی در شاخص های بخش های مورد مطالعه مشخص شد. سپس با استفاده از روش تحلیل خوشه ای، نقاط شهری استان های ایران در سه سطح توسعه یافته، نیمه توسعه یافته و محروم طبقه بندی شده اند. در نهایت به ارایه رابطه رگرسیونی جهت پیش بینی سهم عوامل تاثیرگذار بر توسعه نواحی و اولویت بندی نواحی جهت سرمایه گذاری و تعدیل نابرابری های ناحیه ای پرداخته شده است. نتایج حاصل از روش تحلیل عاملی و شاخص ترکیبی توسعه انسانی نشان می دهد که در میان نقاط شهری استان های ایران، عدم تعادل و شکاف وجود دارد و این واگرایی ناحیه ای تا حدودی از مدل مرکز پیرامون پیروی می کند. بنابراین با توجه به مدل رگرسیونی، شاخص های اقتصادی و بهداشتی و درمانی در اولویت اول به ترتیب برای نواحی محروم، نیمه توسعه یافته و توسعه یافته پیشنهاد می شود. شاخص های زیربنایی و مسکن و ورزشی در اولویت دوم به ترتیب از نواحی محروم به توسعه یافته جهت کاستن از نابرابری های ناحیه ای توصیه می شود.