نام و ننگ در شاهنامه

فردوسی در شاهنامه ضمن ارج نهادن به ارزشهای والای انسانی، همواره در پی آنست که راه ها و شیوه های کسب ارزشهایی همچون بلندی نام، نیکنامی، داد، خرد و خردمندی را نشان دهد. یکی از ارزشهای والای انسانی در نظر وی نام بلند و آوازه نیک است که البته طریق حصول آن تنها از راه جنگاوری و دلاوری نیست بلکه لازمه آن داشتن ویژگی شجاعت و دلیری در کنار عناصری همچون: گنج، جاه، نژاد و خرد میباشد. در واقع این ویژگی ها ارکان شخصیتی پهلوانان شاهنامه را تشکیل میدهند و میزان اشتهار و مرتبه پهلوانی آنان به کیفیت آمیزش این ارکان با هم، بستگی دارد. بدین جهت در شاهنامه بارها پهلوانان، همدیگر را به خاطر نداشتن پایگاه اجتماعی و گنج و خرد تحقیر میکنند. خردورزی و دادگری از پایه های بنیادین شاهنامه است و همواره پهلوانان خردمند ستایش میشوند.
از دیگر مسائل بسیار مهم در شاهنامه، مسئله نام در مقابل ننگ است. همیشه این خطر وجود دارد که نام به ننگ در آید. تاکید ما در این پژوهش بر همین مسئله نام و ننگ است.
در این مقاله سعی بر آن است که به این سوالات پاسخ داده شود: چرا بسامد واژه هایی همچون: نام، ننگ، خرد و نژاد در شاهنامه بالاست؟ آیا نامداری فقط در گرو جنگاوری و کشت و کشتار است؟هویت فردی و شخصی پهلوانان در شاهنامه چگونه بازنمود شده است؟