بررسی تنوع ژنتیکی توده های نخود زراعی بومی ایران با استفاده از نشانگر ملکولی ISSR

شناخت تنوع ژنتیکی و طبقه بندی ذخایر توارثی (ژرم پلاسم) از فعالیت های مهم و ضروری در به نژادی و مدیریت حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهان می باشد. به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی در 99 توده بومی ایران و پنج رقم نخود زراعی تکثیر مکان های ژنی با استفاده از 21 آغازگر ISSR انجام شد. از تعداد 361 قطعه ای که در کل توده ها و ارقام تولید شدند 257 قطعه چند شکل بودند. تعداد باندهای چندشکل از 6 تا 22 به ازاء هر آغازگر متفاوت بودند و اطلاع بخش ترین مکان ژنی مربوط به آغازگر UBC864 بود. مقادیر PIC بین 15/0 تا 6/0 و شاخص نشانگر بین 43/6 تا 31/60 در هر آغازگر در نوسان بودند. ماتریس تشابه داده ها مشخص کرد که توده های شماره 93 و 94 دارای بیشترین تشابه به میزان 97 درصد، در حالی که کمترین میزان تشابه مربوط به توده های شماره 10 و 66 به میزان 54 درصد بود. تجزیه خوشه ایبه روش UPGMA و با استفاده از ضریب تشابه Jaccard 104 توده و رقم را در پانزده گروه مجزا گروه بندی کرد. زیر گروه های درون خوشه های اصلی با مقادیر بالای بوت استراپ تایید شدند. نتایج حاصل نشان داد که نشانگر ISSR یک سیستم نشانگری قابل اطمینان برای آشکارسازی سطح بالایی از چندشکلی است و از این رو می تواند بعنوان ابزار مفیدی برای بررسی تنوع ژنتیکی نمونه های گیاهی، راهنمایی در مطالعات اصلاحی آینده و مدیریت ژرم پلاسم نخود مورد استفاده قرار گیرد.