پیش فرضهای معرفت شناختی علم سنجی

پیش فرضهای معرفت شناختی، امور مفروضی هستند که به صورتی کم و بیش آگاهانه یا ناآگاهانه و اعم از این که پژوهشگران و استفاده کنندگان از نتایج پژوهشها، نسبت به آنها آگاه باشند یا نباشند، در ورای فعالیتهای نظری و عملی حضور دارند و حتی بدیهی فرض می شوند. ریشه بسیاری از اختلاف نظرها، انتقادها و مسائلی که امروزه درباره استفاده از روش ها، شاخصها و فنون علم سنجی در ارزیابی فعالیتهای علمی وجود دارد و باعث تردید در مبانی و چارچوب نظری و کاربردهای عملی آن گردیده است، به نبود توافق بر پیش فرضهای بنیادین معرفت شناختی باز می گردد. از این رو، در راستای ایجاد اجماع هر چه بیشتر در بین پژوهشگران و توجه جامع به ابعاد مختلف ارزیابی فعالیتهای علمی و نه سنجش ناقص و یک سویه علم و پژوهش باید با شناسایی و به پرسش گرفتن پیش فرضها، به بررسی مجدد آنها و فراهم نمودن زمینه ای برای تحلیل پیش فرضهای بنیادین پرداخت. این کار به ادراک بهتر وضعیت کنونی در این حوزه می انجامد و جایگاه واقعی این حوزه را روشن تر خواهد ساخت. از طرفی، استحکام مبانی نظری و عملی علم سنجی، مستلزم معماری و بازسازی پایه های آن بر اساس پیش فرضهایی معتبر است. از این رو، تحلیل پیش فرضهای معرفت شناختی علم سنجی، مبانی مستحکم تری برای آن فراهم خواهد کرد، و زمینه های نظریه-پردازی و حتی عملیاتی شدن نتایج پژوهشها را تسهیل می نماید. پژوهش حاضر در این راستا و برای نخستین بار به صورت نسبتا جامع، به شناسایی، دسته بندی، تبیین و تا حد امکان تحلیل پیش فرضهای معرفت شناختی علم سنجی پرداخته است.