ارزیابی وضعیت بنگاه های صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران

هدف از این مقاله ارزیابی توسعه بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران از طریق تحلیل وضعیت شرکتهای صنعت فناوری اطلاعات کشور است. نخست بستر ساختاری و نهادی توسعه فناوری اطلاعات در ایران به اجمال مورد ارزیابی قرار می گیرد و سپس وضعیت کنونی بخش فناوری اطلاعات شامل تولید نرم افزار و سخت افزار به تصویر کشیده می شود. در بخشی دیگر، نتایج مصاحبه های نیمه ساختارمند با 30 شرکت که در زیربخشهای مختلف فناوری اطلاعات کشور فعالیت می کنند تحلیل می شوند و امکان برخی نتیجه گیری های کلی را فراهم می آورند. مقاله در کل نشان می دهد که از طریق طرح تکفا و دیگر برنامه های دولت تسهیلات قابل ملاحظه ای به این بخش عرضه شده است و رشد سریع شرکتهای خصوصی در بازاری که به نوعی انحصاری است نشان گر قابلیت گسترش و رشد در این بخش است. در عین حال، بخش فناوری اطلاعات کشور همچنان توسعه نیافته باقی مانده است. ضعف قوانین مرتبط با حقوق معنوی موجب کاهش انگیزه ها در تولید نرم افزار گشته، در حالی که بازار ایران طی سالهای اخیر مملو از بسته های نرم افزاری ارزان و غیر اصل شده است. همچنین، موانع پیش روی واردات سخت افزار کمتر بر ارتقای تولید داخلی و بیشتر بر گسترش کالاهای قاچاق تاثیر گذاشته است. هرچند تحریمهای بین المللی در توسعه نیافتگی بخش بی تاثیر نبوده اند، لیکن سیاستگذاری بخش عمومی بر پایه تزریق پول هم مشوق ارتقای کیفی بخش نبوده است. این در حالی است که نیاز توسعه این بخش، به تشکیل و ارتقای شبکه های توانایی افزا در تعامل با بازارهای بین المللی مربوط می شود. این امر خود مستلزم محیطی است که درآن به پرورش توانایی های فناوری و مدیریتی، بهبود کارایی، و ارتقای کیفیت جهت رقابت در بازارهای بین المللی پرداخته شود. ایران در حال حاضر قابلیت رقابت در تولید سخت افزارهای صادراتی را ندارد، اما در صورت به وجود آمدن فضای سیاستگذاری مساعد و شبکه توانایی افزای مورد نظر، با توجه به سطح مطلوب نیروی انسانی کشور در زمینه های مرتبط، می توان ورود جدیتر و شتابان بنگاه های نرم افزار کشور را به بازارهای بین المللی متصور شد.