بررسی آت اکولوژی گونه سبط (Stipagrostis plumosa) در مراتع استان قم

حفظ، اصلاح و توسعه منابع طبیعی تجدیدشونده بخصوص پوشش گیاهی، مستلزم شناخت دقیق و جامع آن می باشد. برای دستیابی به بخشی از این اهداف، طرح ملی آت اکولوژی در سطح کشور بر روی گونه های مهم مرتعی اجرا گردید. در استان قم نیز بر روی گونه سبط (Stipagrostis plumosa)، مطالعات آت اکولوژی انجام شد. در این مطالعه مواردی نظیر رویشگاه گونه در سطح استان، مورفولوژی اندامهای هوایی و زیرزمینی، مراحل فنولوژی، گونه های همراه و نحوه تکثیر و استقرار، تعیین گردید. همچنین وضعیت خاکشناسی و زمین شناسی و وضعیت اقلیمی مناطق پراکنش گونه مورد مطالعه قرارگرفت. با توجه به گسترش وسیع گونه و تغییرات فاکتورهای اقلیمی و اکولوژیکی در سطح استان، سه سایت مطالعاتی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که این گونه در مناطق با خاک سیلتی لومی، لومی شنی و لومی رسی و شنی می تواند به-عنوان گونه غالب مشاهده شده و با افزایش درصد رس خاک، از درصد تاج پوشش آن کاسته شده و در خاکهای کاملا رسی مشاهده نمی گردد. همچنین این گونه تحمل بالایی نسبت به میزان شوری و آهک خاک داشته و دامنه هدایت الکتریکی 89/2-27/0 میلی موس بر سانتی متر و میزان آهک 24-13 درصد را در خاک تحمل می نماید. این گونه در سطح استان از ارتفاع 900 تا1650 متر از سطح دریا رویش دارد. ارتفاع آن بین 12 تا 35 سانتی متر بوده و در مواردی نیز در شرایط مناسب به حدود 50 سانتی متر می رسد. دارای ساقه های دسته ای و ریشه افشان می باشد. نسبت طول ریشه به ساقه در مرحله گلدهی حدود 25/1 و نسبت وزن ریشه به ساقه حدود 47/0 می باشد. دوره فعالیت اصلی این گونه عموما از اواسط بهمن ماه شروع گردیده و تا اواخر تیرماه با بذردهی و پراکنش بذرها خاتمه می یابد. تکثیر گونه در مناطق مساعد توسط بذر انجام می شود و در مناطق دارای فشار چرای زیاد، به روش غیرجنسی صورت می گیرد. از مهمترین دلایل پراکنش وسیع این گونه در سطح استان، می-توان به مقاومت شدید این گونه نسبت به شرایط نامساعد محیطی و خشکی، تحمل بالا نسبت به شرایط مختلف خاک، مقاومت زیاد به شرایط بهره برداری و چرا و همچنین سیستم زادآوری مناسب آن اشاره نمود.