بررسی دو روایت از ماجرای جیش اسامه

از ماجرای مشهور سپاه اسامه دو روایت در دست گرفته است: روایت مورخان سده های اول هجری (واقدی، ابن سعد، ابن هشام، یعقوبی، بلاذری، طبری) و روایت متکلمان شیعه که عمدتا توسط شیخ مفید در کتاب الارشاد بیان شده است. مورخان مذکور با در نظر گرفتن حوادث قبل و همزمان با این رخداد آن را گزارش کرده اند، ولی روایت و تحلیل شیخ مفید از این ماجرا با توجه به پیامدهای آن (از نظر شیخ) صورت پذیرفته است و می توان آن را تبیین و تحلیلی ناظر به نتیجه و غایت آن قلمداد کرد. روایت مورخان مذکور، با نوعی آسان گیری توام است و آنان در شناخت و ثبت جزئیات این واقعه مهم اهتمام کافی به کار نبسته اند، اما محتوای روایت شیخ مفید نیز ضمن ناسازگاری با جایگاه معنوی و حتی سیاسی پیامبر (ص)، به دلیل عدم توجه کافی به عوامل قبل و همزمان با این واقعه مقبول نمی نماید.