بررسی آثار محیط زیستی استفاده از تایرهای فرسوده به عنوان زیستگاه های مصنوعی دریایی

زیستگاه مصنوعی دریایی به کلیه اشیاء و سازه های انسان ساختی گفته می شود که به صورت اتفاقی یا به عمد توسط انسان در حالت شناور در سطح آب، معلق در ستون آب یا ثابت در بستر دریا برای دستیابی به اهدافی خاص مستقر شده، تا این که شرایط موجود در زیستگاه های طبیعی را تا حدودی بازسازی کند. زیستگاه های مصنوعی دریایی همواره به عنوان ابزاری برای حفاظت، گسترش و بازسازی زیستگاه های طبیعی در محیط دریا مورد استفاده قرار می گیرند. امروزه زیستگاه های مصنوعی دریایی از مواد و مصالح مختلفی در سراسر جهان ساخته می شوند. تایرهای فرسوده به دلیل فراوانی و در دسترس بودن، ارزان بودن، پایداری و دوام زیاد در برابر آب شور و دارا بودن سطحی چسبنده برای جذب آبزیان مختلف، امروزه یکی از پرکاربردترین مواد برای ساخت زیستگاه های مصنوعی دریایی در سراسر دنیا به ویژه در کشورهای در حال توسعه که دارای ساحل هستند به شمار می روند. کاربرد تایرهای فرسوده در بستر دریا تحت عنوان زیستگاه مصنوعی می تواند اثرات (مثبت و منفی) زیادی را روی محیط زیست منطقه به دنبال دارد. از این رو در این مقاله سعی شده است تا با گردآوری و مطالعه گزارشات و یافته های مرتبط با موضوع، اثراث مثبت و منفی محیط زیستی کاربرد تایرهای فرسوده به عنوان زیستگاه های مصنوعی دریایی مورد بررسی قرار گیرد. پراکنش و مهاجرت منابع زنده دریایی، افزایش ذخایر آبزیان با ایجاد پناهگاه و غذا، کاهش شدت جریانات دریایی، افزایش فعالیت های غواصی و ماهی گیری تفریحی و در نهایت افزایش میزان جذب توریسم از جمله مهمرین اثرات مثبت تایرهای فرسوده در محیط دریا به شمار می رود. ناپایداری زیستگاه های مصنوعی ساخته شده از تایرها به دلیل سبکی تایرها، آلودگی آب دریا و آبزیان به فلزات سنگین از قبیل روی (Zn)، کادمیوم (Cd)، مس (Cu) و سرب (Pb) ناشی از ورود شیرابه خروجی تایرها از جمله مهمترین اثرات منفی کاربرد تایرهای فرسوده در محیط دریا به شمار می روند. همچنین در این مقاله به بررسی تاثیر سمیت شیرابه خروجی از تایرهای فرسوده در آب های با میزان شوری مختلف (شیرین، لب شور و شور) روی آبزیان نیز پرداخته شده است. در نهایت توصیه می شود که برای ساخت زیستگاه های مصنوعی دریایی بهتر است تا حد امکان از تایرهای فرسوده استفاده نشده و بیشتر از مواد بی اثر یا کم خطری از قبیل، نخاله های ساختمانی (ستون های بتنی)، سازه های سیمانی و فلزی، پیکره اتومبیل ها و هواپیما و کشتی ها، واگن های قطار و مواد طبیعی همچون سنگ ها و صخره ها استفاده گردد.