شناسایی معیارهای موثر در مکان یابی زیستگاه های مصنوعی دریایی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: آبسنگ های مرجانی جزیره کیش)

هدف از این مطالعه شناسایی و ارائه معیارها و شاخص های موثر در مکان یابی زیستگاه های مصنوعی دریایی در خلیج فارس به ویژه آبهای ساحلی جزیره کیش، به منظور حفاظت از آبسنگ های مرجانی است. این مطالعه با استفاده از روش پرسش نامه ای دلفی و تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. در این بررسی پس از مرور 53 مرجع مرتبط با موضوع، چهار معیار اصلی (محیط فیزیکی، زیست محیطی شناختی، پارامترهای مدیریتی و اقتصادی- اجتماعی) و 32 زیرمعیار شناسایی شدند. این معیارها و زیرمعیارها از طریق پرسشنامه دلفی توسط 9 کارشناس مرتبط با موضوع مورد قضاوت قرار گرفت و در نتیجه تعداد 13 زیرمعیار از چهار معیار اصلی به عنوان زیرمعیارهای نهایی جهت مکان یابی زیستگاه های مصنوعی دریایی در آبهای ساحلی پیرامون جزیره کیش انتخاب شد. در گام بعد 13 زیر معیار گزینش شده در قالب پرسش نامه شماره 2 توسط کارشناسان مربوطه مورد مقایسه دو به دو قرار گرفت. نتایج حاصل از این پرسش نامه در نرم افزار Expert choice 11 برای به دست آوردن وزن نهایی و اولویت بندی معیارها و زیرمعیارهای نهایی به کار برده شد. مطابق نتایج تحلیل سلسله مراتبی، وزن معیارهای اصلی (فیزیکی، زیستی، مدیریتی و اقتصادی اجتماعی) به ترتیب برابر با 553/0، 287/0، 122/0 و 038/0 تعیین شد. همچنین وزن 13 زیرمعیار نهایی (عمق آب، فاصله از زیستگاه طبیعی، دمای آب، شیب بستر، فاصله از کانون های آلودگی، حضور گونه های رقیب، کدورت آب، حضور لارو مرجان ها، شوری آب، جنس بستر، جریانان های دریایی، فاصله از مسیرهای کشتی رانی و صرفه ی اقتصادی استقرار زیستگاه) نیز به ترتیب برابر با 153/0، 151/0، 091/0، 083/0، 081/0، 077/0، 073/0، 058/0، 056/0، 051/0، 046/0، 042/0 و 038/0 تعیین شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که محیط فیزیکی، مهمترین معیار و عمق آب مهمترین زیرمعیار برای مکان یابی استقرار زیستگاه های مصنوعی دریایی با هدف بازسازی و احیای آبسنگ های مرجانی در مناطق ساحلی جزیره کیش است.