مطالعه ساختار ماکروسکوپی و میکروسکوپی غده جنسی خیار دریایی (Holothuria leucospilota)

باتوجه به اهمیت خیارهای دریایی و ناشناخته ماندن آنها در کشور ما، هرگونه مطالعه در این باره می تواند ارزشمند باشد. لذا این تحقیق در زمینه بیولوژی تولید مثل و بررسی غدد جنسی از نظر ماکروسکوپی و میکروسکوپی در گونه Holothuria leucospilota انجام شد. در این مطالعه، نمونه برداری از خیار دریایی گونه Holothuria leucospilota، در یک دوره یک ساله به صورت ماهیانه، در منطقه بستانه هرمزگان، در خلیج فارس، صورت گرفت. 124 عدد نمونه ماده و 108 عدد نمونه نر بررسی گردید. در مطالعه ماکروسکوپی بررسی رنگ غدد جنسی، شمارش تعداد توبول ها و اندازه گیری طول و قطر آنها مورد نظر بود. جهت مطالعات هیستولوژیک و مورفومتریک غددجنسی، پس از انجام مراحل آماده سازی نمونه های بافتی به روش معمول، مقاطع پارافینی 5 میکرونی تهیه شده، با رنگ های هماتوکسیلین–ائو.زین مورد رنگ آمیزی قرار گرفتند، قطر توبول ها غدد جنسی با میکرومتر عدسی چشمی و با بزرگنمایی 4 ×، در سه ناحیه ابتدا، میانه و انتهای توبول، اندازه گیری شد. غدد جنسی از توبول های رشته ای تشکیل شده که در گونه مذکور، در ماده ها صورتی رنگ و در نرها کرم رنگ می باشد. با بررسی ماکروسکوپی و میکروسکوپی5 مرحله رسیدگی جنسی تعیین گردید: 1) رشد اولیه، 2) رشدیافته، 3) رشد پیشرفته، 4) رسیده یا بالغ، 5) پس از تخم ریزی. نتایج زیست سنجی غدد جنسی نشان داد، نرها دارای تعداد توبول های بیشتر، باریک تر و بلندتر نسبت به ماده ها بودند. تعداد، طول و قطر توبول ها نیز با پیشرفت مراحل رسیدگی جنسی از مرحله 1 تا 4 افزایش و در مرحله 5 کاهش می یابد. رابطه بین تعداد توبول ها و وزن غده جنسی نیز به دست آمدکه ضریب تعیین(2 R)نمودار آن در جنس نر 73/0 و در جنس ماده 80/0 بود.