بازسازی اندیشه دینی در ایران معاصر و تاثیر آن بر بازیابی تمدن اسلامی

جهان اسلام در دو قرن اخیر در کنار عوامل تاریخی و فکری که بر فرآیند عمومی تمدن اسلامی و رکود آن اثر گذشته، با چالش جدی تر رشد و گسترش تمدن غربی روبرو بوده است. در قبال چنین چالشی، متفکران مسلمان کوشش های گسترده انجام دادند تا ضمن بازسازی فکر دینی، پاسخی درون دینی برای رهایی جهان اسلام از سلطه تمدن و فرهنگ غرب ارائه کنند. بدون تردید این بازسازی راه را برای گشایش مرزهای تجدید حیات تمدن اسلامی باز کرد که در واقع مهم ترین جلوه آن را باید در انقلاب اسلامی ایران به عنوان متکامل ترین حلقه از حلقات جنبش های اسلامی معاصر جستجو کرد. کوششی که به نحوی موفقیت آمیز از انزوای اسلام در جهان زیست خود و در شرایط نوین جهانی ممانعت به عمل آورد. مقاله حاضر سعی خواهد کرد که ضمن بررسی فرآیند بازسازی فکر دینی در چارچوب دو مقوله «نسبت دین و سیاست» و نیز «موعود گرایی» در ایران معاصر، تاثیر آن را بر احیاء تمدن اسلامی توضیح دهد.