قابلیت سنجی توسعه مجدد در بافت های ناکارآمد شهری

کمبود فضا برای توسعه، خصوصا در بافت های میانی و متراکم شهرهای بزرگی چون تهران، یکی از چالش های مهم برنامه ریزی شهری است. در شرایط کمیابی فضا، استفاده از تمام توانمندی های موجود و بهینه سازی بهره برداری فضا، اصلی اساسی است که در قالب توسعه درونزا مطرح می شود. منطقه 11 تهران یکی از مناطق میانی شهر تهران است که با مشکل کمیابی فضا و ناکارآمدی بافت های درونی مواجه است. در این مقاله، امکان توسعه مجدد فضاهایی از این منطقه که کارایی مناسب ندارند، بررسی شده است. برای نیل به این هدف، ابتدا معیارهای شناسایی این فضاها مشخص شدند و پس از وزندهی معیارها توسط گروهی از متخصصان، کل بافت منطقه 11 بر اساس این معیارها در قالب نرم افزار ArcGIS مورد بررسی قرار گرفتند. سپس از بین محله های منطقه، محله ای که بیشترین فضای ناکارآمد را دارد و نیازمند توسعه مجدد است، انتخاب شد. در مرحله دوم، این محله بر اساس معیارهای تعیین مکان بهینه برای کاربری های مختلف بررسی و نوع توسعه آن اولویت بندی شد. در این مرحله معیارهای مکانیابی، برمبنای مدل AHP در قالب برنامه Marinoni (یکی از برنامه های جانبی GIS) وزن دهی شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد کاربری های خدماتی- اداری و تجاری، اولویت های اول و دوم توسعه مجدد در محله انبار نفت است. با توجه به معیارهای مکانیابی، وجود فعالیت های بزرگمقیاس، شبکه های شریانی و فعالیت های ناسازگار، کاربری مسکونی از نظر قابلیت توسعه مجدد، در مقام چهارم کاربری ها قرار گرفته است.