هویت ایرانی و تاریخ نگاری محلی (از آغاز اسلام تا قرن هفتم هجری)

مفهوم هویت یکی از پیچیده‌ترین مفاهیم علوم اجتماعی است و طرح مباحثی در باب منشاء و چگونگی پیدایش و تداوم هویت‌های جمعی کلان چون هویت ملی و هویت تاریخی بر گستردگی و پیچیدگی آن افزوده است. لذا در تبیین و تحلیل رهیافت‌های جدید هویتی بایسته است نگاه ویژه‌ای به داده‌های تاریخی در تمام شعب آن از جمله تاریخ‌نگاری محلی داشته باشیم. تاریخ‌نگاران محلی در سده‌های نخستین اسلامی با الهام از شاخصه‌های هویت ایرانی و به منظور حراست از میراث‌های منطقه‌ای که برخوردار از علقه‌ها بومی و محلی بود به خلق آثاری در حوزه تواریخ محلی دست زدند که در بسیاری موارد نسبت مستقیم با تاریخ ایران دارد و در نگاهی صورت‌شناسانه به تواریخ محلی طبقاتی، تواریخ محلی مزارات، تواریخ محلی ایلی و غیره قابل تقسیم است. در نوشتار حاضر درصدد این هستیم که با عطف توجه به مسایل نظری هویت به بررسی هویت ایرانی و تاریخ‌نگاری ایرانی بر پایه تاریخ‌نگاشته‌های محلی از ابتدای ظهور اسلام در ایران تا قرن هفتم هجری بپردازیم و ضمن سنجش عناصر هویت‌گرا در این‌گونه تواریخ، از یک‌سو سیر تداوم سرزمینی، سیاسی و فرهنگی ایران را که مهم‌ترین شاخص‌های هویتی آن است بکاویم و از سوی دیگر نقش و جایگاه تاریخ‌نگاری محلی را به عنوان شعبه‌ای مهم در تاریخ‌نگاری ایرانی اسلامی مشخص کنیم.