دزیمتری اندام های حساس بیماران ضمن سی تی اسکن اسپیرال از ناحیه سر، شکم و لگن با استفاده از TLD و فانتوم Rando

با وجود آنکه تصویر برداری سی تی اسکن فقط 11 درصد تمام تصویربرداری ها را تشکیل می دهد ولی 67 درصد پرتوگیری ناشی از موارد تشخیصی را به خود اختصاص داده است. به هنگام انجام سی تی اسکن از ناحیه سر و گردن ارگان های حیاتی دیگر مثل تیروئید و عدسی چشم ها نیز در میدان تابش اشعه قرار می گیرند. همچنین در حین سی تی اسکن از ناحیه شکم و لگن تخمدان ها نیز در معرض تابش قرار می گیرند. به علت حساسیت زیاد این ارگان ها، احتمال بروز سرطان و سایر ناهنجاری ها در این ارگان ها رو به افزایش می باشد. بنابراین اندازه گیری دز جذبی این ارگان ها اهمیت بسزائی دارد. هدف از این مطالعه، اندازه گیری دز جذبی ارگان های حساس بیمارانی می باشد که از ناحیه سر و گردن و شکم و لگن آنان تصویر برداری سی تی اسکن اسپیرال انجام گرفته است.
در این تحقیق، پرتوگیری اندام های حساس بیماران به پرتو، در ضمن انجام اسکن اسپیرال از ناحیه سر، شکم و لگن در بیمارستان ولی عصر شهرستان فسا مورد مطالعه و اندازه گیری قرار گرفته است. به منظور دزیمتری اندام های حساس بیماران از یک فانتوم استاندارد «راندو» و دزیمترهای TLD-100 به شکل چیپس استفاده گردید. این فانتوم به صورت لایه هایی به ضخامت 2.5 سانتیمتر که بر روی یکدیگر قرار می گیرند ساخته شده است. هر لایه دارای منافذی می باشد که می توان دزیمترها درون آن ها قرار داد. برای کالیبراسیون دزیمترها، دزیمترهای حرارت داده شده را در برابر تابش اشعه ایکس KV120 قرار داده و منحنی کالیبراسیون رسم گردید. در این مطالعه در هر منفذ دو کریستال (TLD) قرار داده شد. دز جذبی ارگان از محاسبه میانگین قرائت شده از هر دو کریستال بدست آمد. جهت قرائت دزیمترها از دستگاه قرائت گر (Harshaw4500، Ohio، USA) استفاده گردید.
نتایج این تحقیق نشان داد که در هنگام سی تی اسکن اسپیرال ناحیه سر، بیشترین پرتوگیری را پوست سر در ناحیه استخوان پس سری به میزان 11.45 mGy و کم ترین پرتوگیری را غده تیروئید به میزان mGy 0.5 دریافت کرده است. همچنین در اسکن اسپیرال از ناحیه شکم و لگن حداکثر پرتوگیری در پوست ناحیه شکم mGy 32.23 و کم ترین پرتوگیری در ناحیه چشم به میزان mGy 15.0 محاسبه گردید. نتایج محاسبه شده با مقادیر قرائت شده توسط آشکار ساز دستگاه سی تی اسکن اسپیرال هم خوانی دارد.
با توجه به اصل ALARA توصیه می شود شرایط تصویربرداری طوری انتخاب شود که بدون لطمه زدن به کیفیت تصویر، دز جذبی اندام های حساس در حد امکان کاهش داده شود.