ارزیابی ژنوتیپ های نخود (Cicer arietinum L.) از نظر تحمل تنش خشکی

در این بررسی واکنش بیست ژنوتیپ نخود به تنش خشکی در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی در سال زراعی 86- 1385 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح بلو ک های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط تنش آبی و بدون تنش انجام شد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها اختلاف معنی داری را بین ژنوتیپ ها از نظر بیشتر صفات نشان داد. حد اکثر عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش به ژنوتیپ X96TH41K4 تعلق داشت. ضرائب تغییرات ناشی از تنش خشکی نشان داد که بیشترین آسیب ناشی از تنش خشکی مربوط به میزان عملکرد دانه بود که نسبت به شرایط بدون تنش 46/62 درصد کاهش نشان داد. تنش در مورد صفات درصد پوکی غلاف، پایداری غشای سلولی، کلروفیل بر اساس واحد اسپد و میزان پرولین اثر مثبت نشان داد. نتایج تجزیه رگرسیون قدم به قدم در شرایط بدون تنش نشان داد که مهم ترین عوامل موثر بر عملکرد روز تا رسیدگی، میزان آب نسبی، آب نسبی از دست رفته و درصد پوکی غلاف بودند که 51 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. در شرایط تنش، آب نسبی از دست رفته، تعداد غلاف در بوته و پایداری غشاء سلولی 52% از تغییرات عملکرد را توجیه کردند. همبستگی مثبت و معنی داری بین میانگین عملکرد و زیست توده، شاخص برداشت، وزن صد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، آب نسبی از دست رفته و شاخص تحمل تنش در شرایط تنش مشاهده شد. تجزیه خوشه ایژنوتیپ ها را در چهار گروه متفاوت طبقه بندی کرد و X96TH41K4 به عنوان متحمل ترین ژنوتیپ در یک گروه مجزا قرار گرفت.