بقای بدون بیماری در بیماران سرطان پستان و تعیین عوامل موثر

سرطان پستان یکی از شایع ترین سرطان ها در زنان به خصوص در منطقه مدیترانه شرقی می باشد. بقای بدون بیماری یکی از متداول ترین معیارها، برای ارزیابی درمان بیماران سرطانی است که در مطالعات، عوامل مختلفی برای آن شناخته شده است. هدف از این مطالعه، برآورد بقای بدون بیماری در بیماران سرطان پستان مراجعه کننده به یکی از بیمارستان های مرجع در درمان این بیماران و تعیین عوامل موثر بر آن می باشد.

این مطالعه یک مطالعه مقطعی است. طی سال های 1384 تا 1386 تعداد 153 زن مبتلا به سرطان پستان، برای درمان به بیمارستان شهید فیاض بخش تهران مراجعه نمودند. این بیماران در هنگام پذیرش دارای متاستاز نبوده و تحت عمل جراحی ماستکتومی رادیکال یا جراحی حفظ پستان BCS قرار گرفته و پس از آن درمان های کمکی دریافت نمودند. بیماران تا فروردین سال 1390 مورد پیگیری قرار گرفته و آخرین وضعیت آنان ثبت گردید. متاستاز بیماران توسط یکی از روش های بیوشیمی، اشعه X، اولتراسوند یا افزایش در مارکر های خونی سرطان که در نهایت مورد تایید انکولوژیست بوده مشخص و ثبت گردیدند. برای تحلیل داده ها از مدل رگرسیون نیمه پارامتری کاکس به صورت اولین زمان شکست (Time to first failure) استفاده گردید. برآورد تابع بقای بدون بیماری به روش برآورد کاپلان مایر در نرم افزار R انجام شد.

از بین 133 بیمار مورد مطالعه، 25 بیمار (8/18%) فوت کردند و 108 بیمار (2/81%) زنده ماندند. در بین بیمارانی که زنده ماندند، 99 نفر (4/74%) بدون متاستاز و 9 نفر (8/6%) نیز دارای متاستاز بودند. با استفاده از برآورد کاپلان مایر میانه زمان بقای بدون بیماری برای بیماران سرطان پستان، برابر با 64 ماه و نرخ بقای پنج ساله بدون بیماری بیماران، برابر 72 درصد برآورد گردید. افزایش بقای بدون بیماری با پایین بودن درجه بدخیمی تومور، کم بودن تعداد گره های درگیر، گیرنده استروژن منفی، HER2 منفی رابطه داشته و این عوامل به عنوان عوامل پیش آگهی دهنده بقای بدون بیماری تعیین شدند. مطابق با یافته های مطالعه، نسبت بخت وقوع متاستاز یا مرگ در بیماران HER2 مثبت 46/2 برابر بیماران HER2 منفی است. همچنین بیماران با درجه بدخیمی سطح سه، 69/1 برابر بیماران سطح دو دچار مرگ یا متاستاز می شوند. بیماران با گیرنده استروژن منفی 27/2 برابر بیماران ER منفی امکان تجربه مرگ یا متاستاز را دارا هستند.

این مطالعه نشان می دهد عوامل گیرنده استروژن، HER2، درجه بدخیمی تومور و تعداد گره های درگیر بر بقای بدون بیماری سرطان پستان موثر بوده اما دلیلی بر نقش پیش آگهی دهندگی اندازه تومور، سن بیمار و PR یافت نگردید. در بسیاری از موارد بیماران در مراحل پیشرفته برای درمان مراجعه نموده اند که لزوم آگاهی بخشی به زنان جامعه را در خصوص بیماری سرطان پستان جهت تشخیص زود هنگام بیماری آشکار می نماید.