مطالعه کانی‎شناسی زیست‎محیطی و هیدروژئوشیمی در باطله های کارخانه زغال‎شویی زیرآب، استان مازندران

امروزه تشکیل کانی های مضر زیست‎محیطی یکی از مهم‎ترین عوامل آلودگی معادن زغال‎سنگ و کارخانه های زغال‎شویی بشمار می آید کارخانه زغال‎شویی زیرآب در استان مازندران به عنوان یکی از بزرگترین و قدیمی‎ترین مناطق تولید‎کننده کنسانتره زغال در حوزه زغالی البرز مرکزی مطرح است که سالانه مقادیر زیادی باطله تولید می‎کند. نمونه‎برداری از کانی های ثانویه سطحی زیست‎محیطی، آب‎های زهکش شده از باطله ها، پساب کارخانه، و آب رودخانه انجام شد. بر اساس نتایج هیدروژئوشیمی آب‎های زهکشی و تراوش شده از دپوهای باطله دارای تیپ SO4- (Na-Ca-Mg) می‎باشد. بر طبق نمودارهای گیپس لیتولوژی پدیده غالب و مهم‎ترین عامل افزایش غلظت یونی در آب‎های تراوش شده از باطله ها و آب رودخانه است. کانی های ثانویه بلودیت در فصول خشک در اثر تبخیر هیدروسولفات های محلول به طور گسترده‎ای در سطح دپوهای باطله تشکیل شده است. ورود این زهاب‎ها به رودخانه سبب ته‎نشینی هماتیت، هیدروکسیدهای آمورف آهن و کلسیت می‎شود. مدل‎سازی هیدروژئوشیمایی اثبات نمود هماتیت، گئوتیت و هیدروکسیدهای آهن همراه با کانی های کربناته (کلسیت، دولومیت و آراگونیت) در حال تشکیل است. میزان SO4، PO4، Sr، Ca، Sb و Bi درآب های تراوش شده از باطله ها و پساب کارخانه زغال‎شویی بیشتر از حد استاندارد بوده که می‎تواند منجر به آلودگی آب‎های سطحی و زیرزمینی منطقه گردد.