اسپینل، تنها فاز کریستالوگرافی پایدار در مقابل سرپانتینیتی شدن در پریدوتیت های آمیزه افیولیتی بافت در استان کرمان

آمیزه افیولیتی بافت با مساحت تقریبی 617 کیلومتر مربع، در امتداد گسل های بافت و شهربابک در جنوب استان کرمان قرار گرفته است. مطالعات صحرایی و میکروسکوپی بر روی پریدوتیت ها، کرومیتیت ها و دونیت های همراه در منطقه، حاکی از تشکیل آن ها در شرایط گوشته ای است. در اثر شدت بالای سرپانتینیتی شدن در پریدوتیت های منطقه، تقریبا تمامی کانی های اولیه مانند الیوین و پیروکسن، از بین رفته اند و اسپینل ها تنها کانی مقاوم اولیه در مقابل سرپانتینیتی شدن در این سنگ ها هستند که در سنگ های کاملا سرپانتینیتی شده، سالم باقی مانده اند. در این مطالعه از ترکیب شیمیایی هسته های غیردگرسان اسپینل های موجود، برای تعیین ژنز و محیط تکتونیکی پریدوتیت ها و کرومیتیت های منطقه استفاده شده است. سنگ های منطقه را از نظر منشا، می توان به دو گروه تقسیم کرد: یکی پریدوتیت ها که خود شامل هارزبورژیت، دونیت و لرزولیت بوده و به کمپلکس نوع آلپی تعلق دارند و در بین آن ها، هارزبورژیت ها، احتمالا در نتیجه ذوب بخشی 15 تا 20 درصدی، از یک گوشته لرزولیتی بارور بوجود آمده اند. گروه دوم کرومیتیت ها هستند که می توان برای آن ها یک منشا ماگمایی را پیشنهاد داد. کرومیتیت های مورد مطالعه از نوع پادیفرم بوده و به صورت لایه های غیرممتد و یا عدسی توسط دونیت های کاملا سرپانتینیتی شده احاطه شده اند. کرومیت های موجود در منطقه، با میانگین Cr2O3 برابر 8/62 درصد و Cr# برابر 83/0 از نوع کرومیت غنی از Cr می باشند و جزء کانسنگ های کرومیت درجه یک دنیا محسوب می شوند. با استفاده ازمقدار Mg# و Cr# موجود در آن ها مشخص می شود که کرومیتیت های منطقه از مذابی با ترکیبی بونینیتی در زون سوپراسابداکشن متبلور شده اند. محیط تشکیل پریدوتیت ها و کرومیتیت های منطقه، احتمالا یک زون سوپراسابداکشن در محیط پشت قوسی می باشد.