بررسی ژنتیکی صفات مختلف زراعی در چند لاین ذرت از طریق تجزیه دی الل گرافیکی

در بهار 1386، هفت لاین برگزیده ذرت همراه با 42 ژنوتیپ (21 تلاقی مستقیم و 21 تلاقی معکوس) حاصل از تلاقی های دی آلل آن ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در کرج مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها به روش هیمن تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که صفات تعداد روز از ظهور گرده تا ظهور کاکل، تعداد روز از ظهور کاکل تا رسیدن فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، طول بلال، وزن صد دانه، عمق دانه، تعداد دانه در ردیف بلال و عملکرد دانه، توسط ژن هایی با اثر فوق غالبیت و صفات تعداد روز تا رسیدن فیزیولوژیک، سطح برگ بلال، سطح برگ پرچم و تعداد ردیف دانه در بلال توسط ژن هایی با اثر غالبیت نسبی کنترل می شوند. دامنه تغییرات وراثت پذیری عمومی و خصوصی به ترتیب از 7/10 درصد برای وزن 100 دانه تا 1/93 درصد برای صفت تعداد ردیف دانه در بلال و از یک درصد برای صفت عملکرد دانه تا 85 درصد برای صفت تعداد ردیف دانه در بلال به دست آمد و نشان داد که برای کلیه صفات به جز تعداد روز تا رسیدن فیزیولوژیک، سطح برگ بلال، سطح برگ پرچم و تعداد ردیف دانه در بلال، اثر غیر افزایشی ژن ها دارای نقش بیشتری نسبت به اثر افزایشی است. والدینی که دارای بیشترین ژن های غالب و بیشترین ژن های مغلوب بودند به ترتیب برای صفات تعداد روز از ظهور گرده تا ظهور کاکل لاین های شماره 6 و 5، برای تعداد روز تا رسیدن فیزیولوژیک لاین های شماره 7 و 3، برای تعداد روز از ظهور کاکل تا رسیدن فیزیولوژیک لاین های شماره 2 و 3، برای ارتفاع بوته لاین های شماره 6 و 7، برای سطح برگ بلال لاین های شماره 1 و 4، برای سطح برگ پرچم لاین های شماره 4 و 2، برای طول بلال و تعداد دانه در ردیف بلال لاین های شماره 3 و 2، برای وزن 100 دانه و تعداد ردیف دانه در بلال لاین های شماره 3 و 5، برای عمق دانه لاین های شماره 6 و 4 و برای عملکرد دانه لاین های شماره 5 و 2 بودند. با توجه به نتایج این تحقیق، انتظار می رود تلاقی بین لاین های شماره 5 و 2 هیبریدی با عملکرد بالا تولید کند، زیرا با ترکیب این لاین ها بیشترین مقدار هتروزیس مشاهده خواهد می‎شود کلیدواژه ها Zea mays؛ وراثت پذیری؛ اثر افزایشی؛ اثر غالبیت عنوان مقاله [English] A genetic study of agronomic traits of corn inbred lines using a diallel graphic analysis چکیده [English] In 2007، seven inbred lines of corn were crossed based on a complete diallel cross design. The parents and 42 subsequent hybrids were planted at the research field of Seed and Plant Improvement Research Institute in Karaj using a randomized complete block design with three replications. Yield and other agronomic traits were measured. Hayman method was used for data analysis. The results indicated over dominance gene effects for anthesis-silking interval، days from silking to physiological maturity، plant height، ear length، hundred grain weight، seed depth، number of kernels per row and grain yield. Gene effects for days to physiological maturity، ear leaf area، stamen leaf area and number of rows per ear were partial dominance. The broad sense heritability ranged between 10.7% and 93.1% for 100-grain weight and number of rows per ear and narrow sense heritabilities were estimated between 1% and 85% for grain yield and number of rows per ear، respectively. Non-additive genetic effects were predominant to control of all traits except days to physiological maturity، ear leaf area، stamen leaf area and number of rows per ear. The parents which had the highest number of dominant and recessive genes for different traits were: in respects of anthesis-silking interval، lines، No. 6 and 5، days to physiological maturity lines، No. 7 and 3، days from silking to physiological maturity lines، No. 2 and 3، plant height lines، No. 6 and، ear leaf area، lines No. 1 and 4 were selected. For stamen leaf area، lines No. 4 and 2، ear length and number of kernels per row lines، No. 3 and 2، 100-grain weight and number of rows per ear، lines No. 3 and 5، grain depth، lines No. 6 and 4 and grain yield، lines No. 5 and 2 could be selected for further breeding programs.
کلیدواژه ها [English]