بررسی اپیدمیولوژیک موارد آلوده به پدیکولوس کاپیتیس مراجعه کننده به مراکز بهداشتی - درمانی شهرستان ازنا، استان لرستان (1386)

شپش سر (پدیکولوس کاپیتیس) اکتو پارازیت اجباری و دارای انتشار جهانی می باشد. این الودگی در بسیاری کشورها (از جمله ایران) شایع می باشد. پدیکولوزیس یا همان آلودگی به شپش با عث مشکلات جدی بهداشتی در بسیاری از جوامع به ویژه در کودکان مدارس می گردد. در کشورهایی که اصول بهداشتی را کمتر رعایت می کنند، این بیماری از شیوع بالاتری برخوردار است. بدلیل اهمیت بهداشتی این بیماری در سالهای اخیر، تصمیم به بررسی موارد آلوده مراجعه کننده به مراکز بهداشتی – درمانی شهری و روستایی شهرستان ازنا نمودیم. این بررسی در سال 1386 انجام گرفت.
در این بررسی توصیفی تحلیلی کلیه موارد مبتلا به شپش سر مراجعه کننده به مراکز بهداشتی – درمانی شهرستان ازنا در سال 1386 مورد مطالعه قرار گرفتند. مراجعین مشکوک به بیماری، از نظر آلودگی به شپش سر، مورد معاینه کلینیکی قرار می گرفتند. اطلاعات دموگرافیک و اپیدمیولوژیک فرد آلوده از طریق پرسشنامه ثبت و جمع آوری می گردید و سپس اطلاعات حاصله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
مجموعا 95 فرد آلوده به پدیکولوزیس مورد تشخیص کلینیکی و پاراکلینیکی قرار گرفتند. کلیه موارد آلوده، زن و حدود 5/29 % آنها ساکن شهر و مابقی (5/70 %) ساکن روستا بودند. در گروه های سنی زیر 6 سال، 10-6 سال، 17-11 سال و بیشتر از 17 سال فراوانی موارد آلوده به ترتیب 5/10 %، 1/62 %، 2/24 % و 2/3 % بوده است. تعداد 18 مورد(9/18 %) فاقد سابقه آلودگی به شپش سر و 77 مورد (1/81 %) دارای سابقه آلودگی بودند. تعداد آلودگی به تخم شپش 90 مورد بوده است و در 5 مورد نیز شپش زنده دیده شد. درصد قابل توجهی(78 %) از مبتلایان وجود خارش در سر را اظهار نمودند. از 95 فرد آلوده 70 نفر(7/73 %) از وسایل مشترک استفاده نموده اند. اکثریت مبتلایان (79 %) فاقد حمام بهداشتی در منزل بودند. 8/75 % مبتلایان دارای سواد ابتدایی و مابقی(28/24 %) سواد دوره راهنمایی داشتند.
تمام موارد آلوده مراجعه کننده به مراکز بهداشتی – درمانی شهرستان ازنا در جنس مونث قرار داشتند. در مناطق روستایی آلودگی به شپش سر بیشتر از مناطق شهری بود. اکثر مبتلایان دارای سابقه آلودگی بودند و از وسایل مشترک استفاده می کردند. همچنین مادر و پدر غالب بیماران بی سواد بودند یا میزان تحصیلات کمی داشتند. جهت کنترل پدیکولوزیس اقدامات اساسی در زمینه ارتقاء بهداشت فردی و اجتماعی و همچنین افزایش آگاهی ها توصیه می شود.