نظام حقوق و تکالیف در روابط اجتماعی از دیدگاه اسلام بر اساس رساله الحقوق و نامه امام سجاد (ع)

انسان موجودی اجتماعی است. زندگی در اجتماع و روابط اجتماعی به تزاحم منافع و اراده های افراد منجر می شود. برای حل این مسئله، به یک نظام جامعی نیاز است که حقوق و تکالیف افراد را در رفتار و ارتباط با دیگران مشخص کند. اسلام نیز در باب مسئله حقوق و تکالیف اجتماعی، نظری خاص دارد. یکی از شیواترین و جامع ترین عبارات در این باب، مربوط به کلام امام سجاد علیه السلام در رساله الحقوق و نامه ایشان به برخی شیعیان است. پژوهش حاضر با توجه به کلام آن امام، سعی دارد نظامی از حقوق و تکالیف در روابط اجتماعی معرفی کند که راهگشای ما در کشف دیدگاه اسلام باشد.
در این پژوهش از روش اسنادی و تحلیل متن دو روایت استفاده شده است. براساس یافته های این تحقیق باید گفت که بین حق و تکلیف رابطه همبستگی وجود ندارد، همچنین امامت و تدبیر، سپس رعیت بودن و بعد خون و خویشاوندی به ترتیب مهم ترین حق ها هستند و سایر حقوق در مراتب پایین تر قرار دارند.