تطور اجتهاد

در خصوص مفهوم اصطلاحی و سیر تاریخی و تطور اجتهاد و نیز در مورد وقوع اجتهاد توسط پیامبر(ص) و صحابه ایشان دیدگاه های متفاوتی مطرح است.
با بیان دو نوع خاص و عام اجتهاد، چگونگی تطور یاد شده در مکتب شیعه و اهل تسنن روشن می شود، چه آن که اجتهاد در معنای خاص آن با عناوینی همچون قیاس، استحسان و رای و استنباط مترادف دانسته شده و مراحلی را پشت سر نهاده تا آن که در قرن پنجم مفهوم عام اجتهاد که دایره وسیع تری داشته مطرح شده است. با این وجود برخی به رواج مفهوم عام اجتهاد در زمان پیامبر(ص) باور داشته و از همین روی تطور اجتهاد به شکل یاد شده را نمی پذیرند. در هر حال سیر تحول اجتهاد در مذهب شیعه و اهل تسنن متفاوت بوده و هریک فراز و نشیب هایی داشته که توجه به آن حایز اهمیت است.