حقوق کودک در ایران: بررسی قوانین موجود و دیدگاه های مردم شهر تهران88-1387

کنش و واکنش های اجتماعی از عناصربنیادین هرجامعه ای محسوب می شود. برپایه دیدگاه سرمایه اجتماعی، روابط و مناسبات اجتماعی بهینه و عادلانه به عنوان مهمترین عناصرسرمایه اجتماعی محسوب می شوند. نظریه های جامعه شناسی بررابطهمتقابل جامعه خانواده تاکیددارند. انسان با توجه به موقعیت اجتماعی که در روابط و مناسبات اجتماعی دارد،دست به رفتارخاصی می زند. در هر رابطه ای به میزانی سرمایه رد و بدل می شود و یا به تعبیری سرمایه های مختلف انسانی از قبیل سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی و سرمایه اقتصادی، نوع روابط و مناسبات اجتماعی را درون جامعه وخانواده تعیین می کنند. با توجه به روابط و مناسبات اجتماعی حاکم بر بسیاری از جوامع انسانی، نقض حقوق کودکدر بیشتر کشورهای جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه، ازجمله ایران، امروزه بخش مهمی از معضلات و مشکلات جدی این جوامع را تشکیل می دهند. حقوق کودک نه تنها در ایران بلکه در سایر نقاط جهان نیز با چالش های زیادی روبرو بوده است. تحقیق حاضربا توجه به این واقعیت انجام گرفته، تابا سنجش دیدگاه های مردم و میزان آگاهی آنان نسبت به حقوق کودکان و قوانین موجود وتاثیر آن بر نقض حقوق کودکان درشهر تهران به شناخت علل و عوامل موثربرنقض حقوق کودکان دست یابم. جمعیت آماری این تحقیق کلیه افرادبالای 81 سال ساکن تهران که حداقل 5 سال در منطقه مورد نمونه گیری ساکن می باشند،که باروش نمونه گیری «طبقهای متناسب» انتخاب شدند.روش تحقیق، اسنادی وپیمایشی و تکنیک جمع آوری داده ها عبارت بودند از پرسشنامه، تحلیل محتوا و مصاحبه. نتایج این تحقیق نشان می دهد که هر فردی که دارایسرمایه اجتماعی، سرمایه اقتصادی و سرمایه فرهنگی بالاتری باشد، نسبت به حقوق کودکان آگاهی بیشتری داردو نقض حقوق کودک از طرف وی کمتر خواهد بود.نتایج آزمونهای اکتشافی نیز نشان میدهند که مردان بیشتر از زنان، حقوق کودکان را نقض می کنند. وضعیت نگرش به نهادهای حقوقی و قانونی دفاع از حقوق کودک نشان داده است که پاسخگویان نسبت به نهادهای حقوقی و قانونی دفاع از حقوق کودک آشنایی کمی دارند. عدم این آگاهی خود موجب نقض حقوق حقه کودکان می شود. نقش آگاهی مردم را در نقض حقوق و دیدگاه مردم نسبت به استفاده ابزاری از آزار های اقتصادی، اعمال فشارهای اجتماعی، بی توجهی نسبت به کودکان، خشونت جسمی و اعمال فشارهای روانی و آزارهای کلامی نشان می دهد. باید اذعان نمود که عمیق ترین رابطه در این تحقیق بین همین دو متغیر مورد بحث رخ داده است. نگرش نسبت به نهادهای حقوقی و قانونی دفاع از حقوق کودک و جنسیت پاسخگویان رابطه معنی داری وجود دارد.دستاوردهای تحقیق نشان می دهد که زنان تا حدی بیش از مردان نسبت به نهادهای حقوقی و قانونی دفاع از حقوق کودک آگاهی دارند. به این ترتیب هرچه میزان روابط بین افراد خانواده و بین خانواده با گروه های دیگر از قبیل دوستان و آشنایان و فامیل ها بیشتر باشدمیزان سرمایه اجتماعی بیشتر و در نهایت افزایش سرمایه اجتماعی موجب حفظ حقوق و احترام کودکان درون خانواده وجامعه می شود.