نگاهی تطبیقی به ایران و ترکیه: ارزیابی روندها و تحولات

تحلیل تطبیقی ایران و ترکیه – دو کشور همسایه در خاورمیانه- که دارای هویت فرهنگی مشترک بوده و از علائق سیاسی روشنی برای تحقق تنش زدایی در منطقه برخوردار هستند، موضوع این پژوهش است. اما در شرایطی که ترکیه در عرصه ثبات سیاسی، رشد صنعتی، ایجاد مشاغل توسعه جامعه مدنی، ظرفیت سازی (توسعه اقتصادی و رشد خدمات درمانی و آموزشی) و تقویت بخش ساختمان گام های بلندی برداشته است، ایران نیز در مقام مقایسه، در پاره ای از بخش ها نظیر ظرفیت سازی، موفقیت هایی را کسب کرده است ولی قطعا در سایر عرصه ها عقب مانده است که از آن جمله می توان به از دست دادن مهارت های مدیریتی، فرار مغزها، گسستگی گسترده در ساختار قدرت و افزایش محدودیت ها در توسعه جامعه مدنی و آزادی های سیاسی اشاره کرد. نقطه افتراق قابل توجه میان دو کشور در این حقیقت نهفته است که نهادهای عمومی در ترکیه از موقعیت به مراتب بهتری نسبت به ایران برخوردار هستند در شرایطی که رهبران غیر نظامی ترکیه بی علاقگی، خود به حاکمیت نظامی را نشان می دهند، روحانیون حاکم بر ایران اتحاد خود را با سپاه پاسداران تحکیم می بخشند. این مباحث با عطف به مسائل پیش روی دو کشور در جهت حل موضوعات در عرصه سیاست داخلی و خارجی، مورد بررسی قرار می گیرد. این مقاله به ویژه درصدد تبیین این نکته است که چرا عادی سازی روابط با غرب به طور کلی و ایالات متحده به طور اخص، برای ایران سودمند است. احتمالا اوضاع آشفته سیاسی و اقتصادی پیش روی ایران موجب کاهش حمایت داخلی از نظام کشور در سال های پیش روی خواهد شد.