ارزیابی و تهیه نقشه شدت بیابان زایی با استفاده از مدل مدالوس تغییر یافته (مطالعه موردی: سیستان)

تخریب اراضی در مناطق خشک و نیمه خشک در اثر فعالیت های انسانی و شرایط اقلیمی را بیابان زایی گویند. این پدیده امروزه به صورت یک معضل جدی دامنگیر جوامع بشری شده و سالانه خسارات جبران ناپذیری را از جنبه های مختلف به بخش های اقتصادی و اجتماعی وارد می نماید.برای ارزیابی و تهیه نقشه وضعیت بیابان زایی، مدل های مختلفی ارایه شده است در این تحقیق با استفاده از مدل مدالوس تغییر یافته، وضعیت بیابان زایی منطقه نیاتک سیستان با تاکید بر معیار فرسایش بادی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا نقشه واحدهای کاری یا رخساره های همگن بیابانی، به عنوان نقشه پایه جهت امتیازدهی به شاخصهای مورد نظر تهیه شد. سپس با توجه به واحدهای کاری موجود در منطقه و انجام بازدیدهای صحرایی، امتیازدهی به4 شاخص مربوط به این مدل نظیر لایه اطلاعاتی مربوط به مدل فرسایش بادی (مدل IRIFR)، تعداد روزهای با شاخص طوفانی گرد و خاک (DSI)، درصد تراکم پوشش زنده در سطح خاک (PC)، و لایه اطلاعاتی مربوط به مقاومت فشاری خاک، بر اساس جداول مبنا صورت گرفت. در نهایت با انجام میانگین هندسی، بین ارزش اطلاعاتی 4 لایه مذکور شدت بیابان زایی مربوط به هر واحدکاری بر اساس جدول مربوط به مدل محاسبه و نقشه وضعیت فعلی بیابان زایی منطقه مورد مطالعه تهیه شد. نتایج حاصل از این ارزیابی نشان می دهد که از کل منطقه مورد مطالعه (6/4819 هکتار)، 56/2651 هکتار از آن (55 %) در کلاس شدت بیابان زایی متوسط، 48/1269 هکتار از آن (34/26 %) در کلاس شدت بیابان زایی شدید و 54/898 هکتار از آن(64/18 %) در کلاس شدت بیابان زایی خیلی شدید قرار می گیرد.