ایجاد سامانه شاخص های بیابان زایی بر اساس DPSIR (بهره گیری از روش فازی- تاپسیس)

مطالعات ارزیابی و پایش بیابان زایی بر روی داده ها و شاخص های درست و دقیق به منظور تعیین شاخص های بیابان زایی برای بکارگیری در برنامه های کاهش و جلوگیری از فرایند بیابان زایی متمرکز شده است. آنچه در ارزیابی بیابان زایی مهم به نظر می رسد امتیازدهی برای اولویت بندی و رتبه بندی شاخص های بیابان زایی به گونه ای است که در برنامه های کاهش اثرات این فرایند، قابل استناد باشد. هدف رتبه بندی، ترتیب بندی، آرایش داده ها و دادن امتیاز به شاخص هاست. در بسیاری از موارد در رتبه بندی شاخص ها، ابهام و عدم اطمینان وجود دارد. در این پژوهش با کمک تئوری فازی و تلفیق آن با روش های تصمیم گیری چند شاخصه به تعیین سامانه شاخص بیابان زایی به منظور مدیریت ریسک این پدیده پرداخته شده است. در ابتدا شاخص های موثر در بیابان زایی شناسایی و به وسیله گروه خبرگان ارزیابی و اهمیت هر شاخص تعیین گردید. در نهایت، با تلفیق فازی و روش تاپسیس در قالب مجموعه مثلثی فازی، شاخص ها رتبه بندی و سامانه شاخص های بیابان زایی برای مدیریت ریسک تعیین شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که شاخص های مربوط به پوشش گیاهی و شاخص های فشار، اهمیت بالا در بیابانی شدن دارند. بنابراین، در مدیریت ریسک بیابان زایی نقش مهم تری نیز دارند. همچنین ارزیابی ها موید توان بالای تلفیق فازی و روش تاپسیس در کاهش ابهام است. لازم به ذکر است این پژوهش در قالب پروژه DesertWatch و انتخاب شاخص ها بر اساس DPSIR بوده است.