مضامین مشترک در دیوان حافظ و خزینه الامثال

شعر حافظ دانش نامه ای از میراث هشت قرن ادب فارسی و عربی است. بخشی از این میراث، مضامین مشترکی است که یا به دلیل آشنایی حافظ با ادب عربی یا به دلیل توارد که در شعر امری طبیعی است در دیوان این شاعر به چشم می خورد. پژوهش حاضر به مقایسه مضامین مشترک دیوان حافظ و خزینه الامثال حسین شاه متخلص به «حقیقت» که در قرن سیزدهم هجری قمری تالیف شده پرداخته است. خزینه الامثال چنان که از اسمش پیداست گنجینه ای است از امثال سایر عربی که خود ترجمه منتخب مجمع الامثال میدانی است. در این جستار پس از تجزیه و تحلیل بیش از دوهزار مثل عربی مندرج در این کتاب تعدادی از نزدیک ترین مثل ها که به اتفاق می تواند راه گشای برخی مشکلات دیوان هم باشد انتخاب و به لحاظ مضمونی با اشعار حافظ مقایسه شد. نتایجی که از بررسی، مقایسه و تحلیل این دو اثر به دست آمده نشان می دهد که برخی از ابیات حافظ به نحو شگفت آوری با مثل های عربی همه مضمون و منطبق است.