تحلیلی بر پتانسیل های اقلیم گردشگری در منطقه آزاد ارس

منطقه آزاد تجاری- صنعتی ارس با مصوبه هیات وزیران، از سال 1383 در ساحل رود ارس در شهرستان مرزی جلفا فعالیت خود را آغاز نموده است. سازمان منطقه آزاد ارس، اهداف تجاری- صنعتی و عمرانی متعددی را برای توسعه منطقه، تعریف کرده است. با توجه به این که شناسایی پتانسیل های محیطی، نقش بسیار مهمی در برنامه های آمایشی و عمرانی سرزمین بازی می کند در این مقاله سعی شده است با بررسی ویژگی های اقلیم توریستی منطقه، گامی ولو کوچک برای توسعه و گسترش صنعت توریسم در این منطقه برداشته شود.
در همین راستا، داده های آماری سال های 1985 تا 2005 ایستگاه هواشناسی جلفا که در منطقه آزاد واقع شده است، برای بررسی ویژگی های اقلیم توریستی انتخاب گردید. روش ها و مدل های گوناگونی برای تحلیل ویژگی ها و توانمندی های اقلیم توریستی از طرف محققان پیشنهاد گردیده است که همه آنها را می توان در دو دسته اصلی روش های ساده و ترکیبی قرار داد. شاخص اقلیم توریستی میکزکوسکی که به اختصار TCIنامیده می شود یکی از معروف ترین و معتبرترین روش های ترکیبی است. این شاخص که خود از 5 شاخص فرعی با نام های شاخص آسایش روزانه (24 ساعته)، شاخص آسایش روز (ساعات روشنایی)، شاخص باران، شاخص آفتاب و باد تشکیل شده است معیار معتبری برای شناسایی و تحلیل شرایط اقلیمی یک ناحیه از نظر گردشگران می باشد.
نتیجه بررسی ها بر اساس شاخص اقلیم توریستی TCI نشان می دهد که حداقل 9 ماه از سال (اسفند تا آبان) شرایط خوب تا عالی از نظر آسایش اقلیمی برای گردشگری در منطقه فراهم است. طی سه ماه آذر، دی و بهمن، علی رغم وجود شرایط نامناسب دمایی به دلیل ویژگی های مثبت اقلیمی دیگر مانند نبود روزهای بارانی زیاد و بارش های شدید، هوای نسبتا آرام و هوای صاف و آفتابی، شرایط مطلوبی از نظر احساس آسایش اقلیمی وجود دارد. همچنین معلوم شد که طی دوره آماری، روند تغییرات شاخص اقلیم گردشگری در ماه های (مارس، ژوئن و اکتبر) فروردین، خرداد و مهر، مثبت و معنی داراست. در بقیه ماه ها، روند معنی داری در تغییرات شاخص TCIمشاهده نمی شود. روند مثبت تغییرات شاخص نشانگر افزایش میزان مطلوبیت اقلیمی محیط، برای گردشگران است.