فهرست مطالب
پژوهش نامه تاریخ
پیاپی 34 (بهار 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/03/23
- تعداد عناوین: 8
-
صفحه 1حقیقت ماهیت مذهبی نارشاه افشار یکی از مسائلی است که در مورد آن پاسخ ها و نظرات گوناگونی از سوی منابع همزمان با حیات وی و برخی پژوهشگران متاخر ابراز شده است. برخی منابع عموما اروپایی وی را فردی لامذهب و معدودی از منابع داخلی وی را متهم به کفر و زندقه می نمایند. بعضی دیگر نیز وی را ماجراجویی که در اندیشه ی تاسیس مذهبی جدید بوده است معرفی نموده اند. گرایش نادرشاه به مذهب تسنن و یا تشیع نیز از دیگر نظرات مطرح در این عرصه می باشد. همچنان که مشاهده می شود اختلاف موجود در این نظرات، به گونه ای گسترده است که انجام پژوهشی مستقل را در این زمینه می طلبد. در این جستار تلاش خواهد شد پاسخی بسنده برای این پرسش به دست داده شود.
کلیدواژگان: نادرشاه، افشاریه، تشیع، تسنن، امامان شیعه -
صفحه 25عراق و مصر از قدیمی ترین سرزمین هایی می باشند که تمدن بشری از آن جا نشات گرفته است، طبق اسناد موجود، بین این دو سرزمین کهن، از دیر باز نیز، مراودات وتبادلات فرهنگی وهنری وجود داشته است که نامه های کشف شده در «تل العمارنه» بهترین دلیل بر این مدعا می باشد. این پژوهش در صدد است که با استفاده از شواهد مثال، به تاثیر تبادلات معماری بین عراق ومصر که حاصل وجود وحدت سیاسی وتمدن ناشی از ظهور اسلام، درسرتاسر سرزمین های اسلامی بوده است و علی الخصوص در این دو کشور با گذشت زمان نیز، افزایش یافته، بپردازد. تبادلات فرهنگی وهنری که همواره معلول عواملی همچون: مبادله وارسال والیان و حکام و مهاجرت وانتقال صنعتگران وارباب حرف، بین مصر و عراق، که نقش بسیار مهمی در این امر داشته اند.
کلیدواژگان: عراق، مصر، معماری اسلامی -
صفحه 35پس از ورود اسلام به ایران و فروپاشی نظام ساسانی تحصیل علم از انحصار طبقه ممتاز خارج و عمومیت یافت. با توجه به تاکید دین اسلام و نیاز جامعه ایرانی مسلمان به عالمان و مبلغان دینی و اشاعه دین و احکام آن، به امر حکام مسلمان در سراسر کشور مدارس علوم دینی بسیاری تاسیس گردید. شهر یزد به سبب موقعیت جغرافیایی و اقتصادیش نسبت به سایر شهرهای ایران و برخورداری از امنیت نسبی، مدارس علوم دینی متعددی در آن تاسیس گردیده. بر اساس منابع تاریخی موجود تاسیس مراکز علمی و مدارس در این شهر از دوران حکومت آل بویه آغاز شد و در دوران حکومت آل مظفر در یزد به اوج خود رسید. در عصر حاکمیت مغول بر ایران که بسیاری ازمراکز دینی و علمی در سراسر کشور نابود شد در یزد مدارس متعددی بنا گردید. رکود علمی در ایران پس از حملات تیمور تا عصر صفویه ادامه یافت. اما در عصر صفویه با توجه به پیوند دین و سیاست، تاسیس مدارس علوم دینی و اشاعه فقه شیعه مورد توجه شاهان و امرای صفوی قرار گرفت و مراکز علمی و مدارس مهمی در شهرها از جمله یزد مدرسه ای به نام مصلی ساخته شد. پس از زوال دولت صفویه مدارس علوم دینی نیز افول نمود. با برقراری امنیت و آرامش در عصرحاکمیت زندیه و قاجاریه تاسیس مدارس علوم دینی نیز مجددا رونق گرفت و در این دوران چندین مدرسه در یزد تاسیس شد از جمله دو مدرسه خان و شاهزاده که هر دو بنا از لحاظ معماری، استحکام و زیبایی همانند مدارس عصر صفویه است. این مدارس از زمان تاسیس تا کنون مرکز تعلیم و تربیت طلاب علوم دینی در یزد بوده است و بسیاری از علما و روحانیون مشهور معاصر در این مدارس تحصیل و تدریس نموده اند. در حال حاضر نیز مدارس علوم دینی یزد از رونق خوبی برخوردارند. در این مدارس از دوران صفویه تا کنون روش گزینش طلاب و منابع درسی تغییر یافته، اما روش تدریس، تامین منابع مالی و اداره ی آنها از گذشته تا کنون تغییری نکرده است.
کلیدواژگان: یزد، مدارس علوم دینی، زندیه، قاجاریه، خان، شاهزاده -
صفحه 53تاریخ بیهقی نه تنها از مشهورترین متون ادب فارسی است بلکه به نوبه خود یکی از منابع مهم تاریخ اجتماعی- فرهنگی ایران در دوره غزنوی به شمار می رود. در این کتاب مطالب بسیاری درباره هنرمندان و آثارمعماری وهنری این دوران از جمله باغ های حکومتی و خصوصی به چشم می خورد. در مقاله حاضر تلاش بر آن است تا از منظر اجتماعی- فرهنگی، کاربری های باغ های حکومتی و خصوصی عصر غزنوی مورد بررسی قرار گیرد. سوال اصلی مقاله این است آیا باغ های حکومتی این دوره بنا شدند تا تنها نمادی از جلال و شکوه سلاطین، را به نمایش بگذارند یا آنها دارای کاربری های دیگری نیز بودند؟ برای پاسخ به این پرسش با مراجعه به متن، مطالب مرتبط استخراج و دسته بندی شد و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی تنظیم گردد.
یافته های تحقیق در دو بخش ساماندهی گردیده است، بخش اول، به بررسی ویژگی های باغ های شهرهای غزنین، هرات، بلخ و نیشابور؛ و بخش دوم به بررسی کاربری های باغ های مورد نظر از جنبه های سیاسی، نظامی، اداری، مذهبی، ورزشی و تفریحی در دوران اولیه حکومت غزنویان اختصاص یافت.
کلیدواژگان: کاربری ها، باغ ها، تاریخ بیهقی، سلطان محمود غزنوی، سلطان مسعود اول غزنوی -
صفحه 79با توجه به این که قوام و پایه اصلی شکل گیری تشکیلات اداری آستان قدس مبتنی بر موقوفات وقف شده بر حرم رضوی بوده است؛ ضبط موقوفات و یا به عبارتی ضبط درآمدهای حاصل از آن توسط نادر شاه افشار، تاثیراتی را بر این مجموعه به همراه داشت.
این تاثیرات در حوزه مالی، اداری آستان قدس به صورت خاص و در حوزه کاهش واقفان در جامعه وقت ایران و عدم رغبت آنها به اختصاص دادن اموال و املاک خود برای موقوفات مختلف به صورت عام قابل بررسی می باشد.این امور باعث شد که نهاد وقف که یک امر مردمی محسوب می شد، به یک نهاد دولتی با هدف کسب درآمد برای تامین هزینه های نظامی حکومت مرکزی تبدیل شد و توجه به نیات واقفین از بین رفت.
با روی کار آمدن علیشاه افشار وی سعی نمود نهاد موقوفات را به سبک و سیاق دوره صفویه بازگرداند و برای این کار خود پیشگام شد.
در این مقاله سعی شده است با استناد به منابع و اسناد تاریخی موجود و با شیوه تحقیقات تاریخی به بررسی نهاد وقف در دوره نادر شاه و جانشینان او پرداخته شود و تاثیرات سیاست های وقفی نادر و علیشاه افشار در کاهش و یا رشد موقوفات آستان قدس در طی دوره حکومت خاندان افشا در ایران مورد تحلیل قرار گیرد.
کلیدواژگان: آستان قدس، موقوفات، نادر شاه، خاندان افشاریه، پایگاه اجتماعی واقفان -
صفحه 99تصوف و عرفان موضوع مهم و قابل بررسی در پیرامون فرهنگ و تمدن اسلام است که از زمان پیدایش آن قرن ها می گذرد. توجه به موضوع تصوف و عرفان و بررسی تاریخ فعالیت های این مسلک و سنجش و باز نمودن بخش های مختلف آن به وسیله پژوهندگان شرقی و غربی از مدت ها پیش در کشورهای اسلامی آغاز و پیگیری شده است. چنین اقدامی از آن جهت ضرورت داشته و دارد چون تصوف و عرفان در همه ادیان و مذاهب و حتی مکاتب فلسفی کم و بیش وجود دارد. با این همه تحقیقات که درباره ی پیدا شدن صوفی گری و درویشی و طریقت ها انجام شده هیچ کس نتوانسته منشاء الهی تصوف کجاست و یا چیست؟ زیرا هر یک از مذاهب و ادیان نشانه هایی از زهد و پرهیزگاری و بی اعتنایی به امور مادی و دنیا را دارا هستند و شاید همین خصوصیات عمومی ادیان و بی توجهی به امور معنوی و دل بریدن از ظواهر مادی در بعضی آئین ها مانند مسیحیت، ایران باستان، بودایی، تائوگرایی نشانه های معنوی بیشتری داشته اند که عده ای بر این باورند بعضی از آئین طریقت ها از آنها گرفته شده است. مقاله حاضر نگاهی است نو و روشمند به بررسی تاثیر افکار غیراسلامی در صوفی گری و تصوف و نقد و بررسی بی طرفانه ای از تاثیر یا عدم تاثیر افکار غیراسلامی در صوفی گری و تصوف اسلامی و ایرانی.
کلیدواژگان: تصوف، عرفان، مکاتب فلسفی، صوفی گری، طریقت، ادیان -
صفحه 127مطالعات صورت گرفته در زمینه وضعیت اقتصادی ایران در عصر ناصرالدین شاه نشان می دهد که شاه و دولتمردان این عهد نتوانستند با اتخاذ راهکارهای علمی، عملی کشور را از بحران مالی و کسری بودجه برهانند.
لاجرم برای تامین پول مورد نیاز به استقراض خارجی روی آوردند با ترور ناصرالدین شاه و روی کار آمدن مظفرالدین شاه، این میراث شوم گریبانگیر این شاه پیر نیز گردید. ناتوانی در افزایش درآمد از طریق مدیریت صحیح و زود بازده منابع مالی و عدم اجازه به رجال صاحب دانش و روش برای اصلاحات مالی، شرایط را برای ورود به جاده استقراض خارجی فزونی بخشید. راهی که ناصرالدین شاه گشود توسط این شاه پیر گسترش یافت. زیرا شرایط سیاسی- اجتماعی و اقتصادی ایران در عصر مظفرالدین شاه بحرانی تر از ماقبل است. بررسی و تحلیل استقراض خارجی ایران در این عهد و تاثیر آن بر کشور مسئله اصلی این تحقیق است. پژوهش صورت گرفته نشان می دهد که مظفرالدین شاه و دولتمرمردان به مراتب ضعیف تر از گذشته عمل نموده و در چنگ و کشا و قوس انگلیس و اعتراضات مردمی و انتقاد اصحاب قلم و دانش و سیاست و خردورزی گرفتار شده و با اخذ وام های متعدد از روس و انگلیس و هزینه آن در محل های غیر ضرور یک کشور مفلس و فرومانده را تحویل نوگرایان مشروطه خواه دادند.
کلیدواژگان: استقراض خارجی، مظفرالدین شاه، دوره قاجاریه، انگلیس و روسیه -
صفحه 151نظام حکومتی ساسانی علارغم قدرت نظامی و ایدئولوژیک و دوام زمانی حکومت و برخورداری از ثروت و قدرت و تسلط بر بخش های شرقی و غربی حکومت فرامرزی خودش، از همان روزهای نخستین چهره آسیب پذیری داشت. این پدیده، نخست در چهره مذهبی و بعد در سیاست آن و همچنین در روابط داخلی بزرگان کشور و دستگاه سلطنتی هویدا بود. این آسیب پذیری بیانگر این حقیقت است که نظام حکومت ساسانی با وجود قدرت و استیلای سیاسی و نظامی، قادر به حل مشکلات خویش در درون مایه سیاسی ایران زمین نبود. وجود چنین تنشها و تضادهایی در سطوح بالای طبقات قدرتمدار حکومتی و دربار شاهی، دستگاه حکومتی را به کانون توطئه های درباری مبدل نمود،و منجر به ریزش بخش اعظم اشرافیت درباری، نظامیان و روحانیان و شاهزادگان از بدنه دولت و بروز مشکلات عدیده ای در فرایند تحولات آن نظام گردید و دولت را از حل بحرانهای داخی ناتوان و روند اقتدار آن را به زیر سایه چنین تقابل ها و تضادهایی کشاند و بر ساخت دولت و جامعه تاثیرات منفی جبران نشدنی گذاشت.پژوهش تلاش دارد زمینه و علل تضاد و تنش و کشمکشهای درون دستگاه حکومتی و میزان تاثیرگذاری آن بر ساختار سیاسی و نظامی دولت ساسانی را در بوته نقد و بررسی و تحلیل قرار دهد.
کلیدواژگان: ساسانیان، سپاهیان، اشراف و بزرگان، روحانیان، شاهزادگان
-
Page 1The truth of Nader Shah's religion is one other questions which has faced with so many different answers and ideas from the sources were written at the same time of Nader's life and also same sources-at most Europeans and few interiors-have accused him of an ungodly person. Some others have introduced him an adventures person who was going to create a new branch in Islam. His tendency to sunnism and shiitism has also mentioned in so many sources. As we see since there are so many different ideas about Nader Shah's religion, it is extremely essential to make a special separate research about this topic. In this research, we have tried to find out the truth of Nader Shah's religion.Keywords: Nader Shah, Afsharieh, Shia, Sunni, Shia Imams
-
Page 25Iraq and Egypt are of the oldest lands in which the human civilizations were originated, and based on the existing documents, there were transactions of Art and culture among these two countries, and the as reliable evidence there exist the letters which were found in "Tal_Al_Emarat". This survey tries to probe the influence of architecture transaction between Iraq and Egypt, which was formed by the unity of Politics and civilization by the emersion of Islam, and these inspirations and transactions expanded in these countries by the passage of time. These culture and art transactions appeared by: exchanging and sending governors and immigration of craftsmen between the two countries.
-
Page 35The Islamic Republic of Iran and the collapse of the Sasani system of public education, and was out of the monopoly of certain classes. The Yazd of city Iranian is similar in many religious schools were established. Monuments and historical information on schools in Yazd Al-Boyeh onwards is available from the government. The establishment and expansion of religious schools in Yazd Rule outseries has been on Al-Muzaffar. During the Safavieh rule with regard to both religion and politics being established to promote the religious Shiite religious schools and Omara Safavieh kings were considered, and schools were built big and strong. Establishment of religious schools in Yazd mid Qajar rule continued. The main work of scholars and clerics and preachers of religious education in schools and advocate for the expansion of Islam and Shiite jurisprudence. Important school of religious sciences, because in Yazd, Mosalla school of Safavieh period, the period Afsharieh Khan school and school Zandieh the prince of the Qajar period of time since the establishment of lasting several years, these schools train scholars of religious science have paid.Keywords: Yazd, Religious schools, Zandieh, Qajar, Khan, Prince
-
Page 53The history of Beyhagi is not only one of the most famous Persian literary texts, But, in turn, it is an important source of cultural and social history of Iran in ghaznavids period. In this book, there are many entries about artists, architectural monuments and artworks including governmental and private gardens.This paper intend to study, from a social-cultural perspective, usages of gardens in this period. The main question of this research is whether the governmental gardens were built during this period only as a symbol of the glory of kings, to represent or they have other usages also. To answer this question, by examining the text, the relevant material was collected and classified and using descriptive-analytical method was set. The findings were organized in two parts: The first part, deals the garden features in the cities of Ghazni, Herat, Balkh, Nishapur, and the second part studies the usages of gardens from political, military, administrative, religious, sporting and recreational aspects of early Ghaznavids periodKeywords: usages_gardens_The history of Beyhagi_Sultan Mahmud Ghaznavi_Sultan Masud I of Ghazni
-
Page 79Since main formation of Astan-qods-Razavi based on endowment for Razavi holy shrine; confiscation of this income by king Nader Afshar has affected on A.Q.R organization. Affection in financial field specially in reduce of endow during that time in Iran because of no desire of devote their property in whole is subject to study These affair (endowment) that included NGO institution converted to governmental identity for the purpose of government army funding and intent of endower wasted. When Alishah came to throne after Nader; he tried to restoration of trust of society in endow field. He tried to change the procedure of endowment to real purpose the same like in Safavid period. At the beginning himself determined many endowment for A.Q.R and changed intent of endower for endowment instead of government economical purpose. In this article, endowment in king Nader period and his successors have been studied and affection of endowment policy of king Nader and Alishah Afshar in reduce and increase of endowment in A.Q.R at Afshari dynasty has been analyzed.Keywords: Astan, Quds, Razavi (A.Q.R), endowment, king Nader, Afsharid dynasty, endower social position
-
Page 99Sufi Mysticism is the important and researchable issue about Islamic Civilization and culture that have passed centuries Since its genesis. Attention to Sufi Mysticism issue and checking this pathes activity history and measuring and opening its different parts by eastern and western investigators from many years ago has been started and followed up in Islamic countries. Such an action is necessary because there is Sufi Mysticism in all religions, even more or less in philosophical Schools. With all inquries that have been done about appearing Sufism and Friany and pathes, nobody could Say that what or where is the main source of Sufism? Since every religions has some indicaitons of asceticism and piety and disregarding to financial affairs and may be these general characteristics of religions and disregarding to spiritual affairs and leaving financials in some regulations such as Christianity, Ancient Iran, Buddhism and Taoism have more spiritual indications that some believe that some path regulations has been derived from them. This article is a new and systematic look to investigating the effect of non- Islamic thought on Sufism and Mystcism and neutral reviewing of the effect or non-effect of non- Islamic thoughts onIrany and IslamicSufism and mysticismKeywords: Mystcism, Sufism, philosophical Schools, path, religion
-
Page 127The studies carried out on Iran`s economic condition in Naseraddin Shah`s era show that the King and Statesmen could not save the country from financial crisis and fund shortage not using practical and scientific strategies. Consequently, in order to finance the required money, they petitioned for foreign loans. After Naseraddin Shah`s assassination, Mozaffaradin Shah came to power and this catastrophic heritage put the old king into trouble. The inability in increasing income through proper management and short return financial resources and not allowing knowledgeable statesmen to do financial reforms rose foreign indebtedness as Iran`s socio- economic and political conditions in Mozaffaradin Shah`s era were more critical than before. The purpose of this study is to analyze Iran`s foreign indebtedness in this era and its effect on the country. The study shows that Mozaffaadin Shah and his Statesmen run the country more poorly than the previous ones. Engaged in England`s tricks, nation`s protest and elite and journalists` criticism, they borrowed variously from Russia and England to spend on unnecessary allocations. Accordingly, a very poor and endangered country was given to Mashrote.Keywords: Foreign Indebtedness, Mozaffarodin Shah, Qajari Era, England, Russia
-
Page 151Although Sassanid Reign had martial and ideological power, long-term governing wealthy and dominance on Eastern and Western parts of its vast throne, it was vulnerable from beginning. This phenomenon revealed itself in religious aspect and them it appeared in political side and relations among nobles of the country and royal administration. This vulnerability shows this fact that Sassanid Reign wasnt able to solve its political dilemma, though it had political and military power in Iran. The existence of this tension among mighty class of the society and royal court, turned the governmental divan in to adminstration conspiracies and this caused secession of a great part of courtier aristocracy, military forces, clergy and royalty from the body of the ruleand this caused excessive problems in that reign transmogrification and these civil crisis made the government disable in solving predicaments. which had irrevocable destructive effects. This investigation tries to analyze the basis and causes of tension in governmental structure and its effects on political and military aspect of Sassanid.Keywords: Sassanid, soldiery, aristocrat, gentility, royalties
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.