فصلنامه پاتوبیولوژی مقایسه ای
سال سوم شماره 19 (بهار 1385)

رئو ویروسها در سالیان اخیر بعنوان عامل طیف وسیعی از عفونتها و بیماری ها در ماکیان باعث خسارات شدید اقتصادی در صنعت پرورش طیور بوده اند.با توجه به شیوع وگسترش عفونتهای رئو ویروسی و وجود یافته های بالینی و سرولوژی ، حضور آلودگی به این ویروسها در مزارع پرورش طیور کشورمان قطعی به نظر می رسد. نظر به حساسیت ،سرعت و دقت بالای روش های مولکولی در تشخیص عوامل عفونی مختلف هدف این تحقیق راه اندازی و بهینه سازی آزمایشات Nested PCR و RT-PCR جهت تشخیص رئو ویروسها در نمونه های مشکوک بود.به این منظور با استفاده از واکسن زنده (سویه 1133) به عنوان کنترل مثبت و پرایمرهای اختصاصی قطعه SI ژنوم ویروس تست مذکور راه اندازی گردید و محصولات PCR نمونه های بالینی از نظر تکثیر قطعات 738 و342 جفت بازی بررسی شدند. در راستای تشخیص حضور ویروس در نمونه های بالینی ، علاوه بر بررسی مستقیم نمونه های اولیه ،به منظور فراهم نمودن امکان تکثیر ویروس احتمالی موجود درآنها ،نمونه ها در دو مسیر مختلف از یک سو به داخل کیسه زرده تحم مرغ جنین دار 6 روزه تزریق و از سوی دیگر در محیط کشت سلولهای کبد جنین جوجه (CEL) تلقیح شدند ، مایعات و بافتهای جنینی و مایعات کشت نیز پس از برداشت ، مجددا مورد آزملیشات مولکولی قرار گرفتند.
در این بررسی 13 نمونه از مقاطع بافتی مختلف از قبیل تاندون ، بافتهای مفصلی ، لوزه های سکومی، طحال و کلیه مورد بررسی قرار گرفتند که از این میان 2 نمونه به روش مولکولی مثبت تشخیص داده شد علاوه بر این عوارض وعلائم مورد انتظار در پی تزریق به کیسه زرده تخم مرغ (خونریزی شدید و گسترده زیر جلدی و کاهش رشد جنین) ونیز ضایعات سلولی یا CPE (تشکیل سن سیتیوم ، دژنرسانس سلولی و گنجیدگی های داخل سیتو پلاسمی) در اثر تلقیح نمونه های مثبت به محیط کشت کبد جنین جوجه مشاهده وثبت گردیدند. یافته های این تحقیق علاوه بر اثبات وجود رئو ویروسها در مزارع پرورش طیور ایران نشان داد که روش های مولکولی می توانند به عنوان روش های بسیار حساس همانند روش کشت و حتی سریعتر از آن آلودگی به رئو ویروسها را در نمونه های مشکوک نشان دهند.

در این تحقیق انتخاب نمونه ها در پیروی از ضمیمه 4 دستورالعمل 96/23 کدکس (Codex) مبنی بر یک نمونه از هر صد تن تولید سالانه و با توجه به اینکه تولید میگو در سال 2000 تقریبا 4000 تن بود انجام شد.بنابراین نمونه برداری حداقل از 10% مکانهای ثبت شده توبید میگو در دو سال 2000 و 2001 جمع آوری گردید. در این مطالعه روش های نمونه برداری آماری منصفانه در شرایط عادی و روش های نمونه برداری آماری یکجانبه یا هدفمند فقط در مورد مقادیر مشکوک همانطوری که در خط مشی های کدکس (Codex) ناظر بر تهیه وتدوین برنامه های ساماندهی کنترل باقیمانده های داروهای دامی در مورد مواد غذایی اعمال می شود صورت پذیرفت. باقیمانده هایی که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند عبارتند از: کلروآمفنیکل (Chloramphenicol) ، نیتروفورانها (Nitrofurans) اریترومایسین و سولفونامیدها و تتراسیکلین ها. از روش های غربالگری جهت تشخیص سریع نمونه های منفی ( که میزان باقیمانده ها در آنها کمتر از حد تشخیص یا میزان معین است) استفاده شد و از روش های تاییدی به منظور تایید وجود باقیمانده و تعیین میزان واقعی ترکیبات استفاده شده است. پایش کلروآمفنیکل با آزمون غربالگری از روش کروماتوگرافی مایع (HPLC) و آزمایش تاییدی آن با استفاده از اسپکتروفتومتری عمومی (LC/MC) استفاده شده است. حد قابل تشخیص کمتر از 2 میکرو گرم به ازای هر کیلوگرم است ومیزان فراتر از حد قابل تشخیص مثبت تلقی می شود. در این مطالعه کلیه نمونه ها کمتر از حد قابل تشخیص بوده است.آزمایش غربالگری با روش Four Plate و تایید نتیجه با استفاده از کروماتوگرافی مایع (HPLC ) انجام شد میزان باقیمانده فلومیکوئین 150 و اکسیولینک 300 و اکسی تتراسیکیلین 100 میکروگرم به ازا عر کیلوگرم بود. در این مطالعه کلیه نمونه ها نتایج کمتر از حداکثر میزان باقیمانده ها می بوده است.

در این تحقیق میزان باقیمانده سرب در ماهیچه ، کبدو کلیه 60 گاو کشتار شده در کشتارگاه اصفهان و رابطه آن با فصل ،سن وجنس دام مورد مطالعه قرار گرفت. میزان سرب به روش اسکپترومتری جذب اتمی کوره بعد از هضم نمونه ها به روش مرطوب سنجیده شد، در طول مطالعه یک برنامه کنترل کیفیت آنالیز به کار گرفته شد. براساس یافته های این تحقیق میانگین ومیانه غلظت سرب ( میکروگرم در کیلوگرم وزن تازه نمونه ها) در ماهیچه 0/0451 و 0/0305 در کبد0/2117 و 0/2058 و در کلیه 0/2921 و 0/2780 به دست آمد. باتوجه به حد استاندارد مجاز ، میانگین باقیمانده سرب در نمونه های مورد آزمایش کمتر از حد استاندارد مجاز بود اما غلظت سرب در 8/3 ،5 و 15 درصد از نمونه های ماهیچه ، کبدو کلیه بالاتر از استاندارد مجاز بود. مقایسه غلظت سرب در نمونه های عضله کبد وکلیه با سن دام ها تفاوت معنی داری را نشان داد(P<0.001) در ارتباط با مقایسه میزان سرب در نمونه های مورد مطالعه با جنسیت دام و فصل سال اختلاف معناداری مشاهده نشد.

در بین عوامل ایجاد کننده ورم پستان مایکوپلاسماها ، که بیشتر به شکل تحت درمانگاهی یا مزمن (S.C،C) دام را آلوده می کنند ؛ نسبت به سنوات قبل افزایش یافته اند. بدین جهت در مناطق مختلف دنیا برنامه های خاصی جهت کنترل و پیشگیری از آنها تدوین شده است. به منظور مشخص شدن وضعیت آلودگی مایکوپلاسماها ،در مخازن شیر کلیه 61 گاوداری های صنعتی و نیمه صنعتی شهرستان شهرکرد از زمستان 83 لغایت زمستان 84 نمونه گیری صورت گرفت وبا دو روش کشت و PCR به جستجوی این باکتری ها پرداخته شد.از آنجا که گونه های بویس ( bovis) با حدت بالا ،بوی جنیتالیوم (bovigenitalium) و آلکالسنس (alkalescems) با حدت متوسط و بوی رینیس (bovirhinis) با حدت کم در بروز این بیماری نقش ایفا می کنند لذا با استفاده از آزمایش های بیوشیمیایی در روش کشت و پرایمرهای گونه های بویس ،بوی جنیتالیوم ، آلکالسنس و بوی رینیس در روش PCR به جستجوی این گونه ها پرداخته شد. نتایج آزمون های کشت و PCR که تایید کننده یکدیگر بود میزان آلودگی این مخازن به گونه بویس را 3/3% و به گونه آلکالسنس را 4/9% برآورد کرد. در این تحقیق مخازن سیر مورد مطالعه به گونه های بوی رینیس و بوی جنیتالیوم آلوده نبودند. با توجه به نتایج این تحقیق و نقش مایکوپلاسماها به خصوص گونه بویس به عنوان یکی از عوامل مهم ورم پستان واگیردار که باعث افزایش (S.C،C) وافت تولید شیر می شود لزوم توجه بیشتر به این مشکل و کنترل و پیشگیری از آن بسیار ضروری به نظر می رسد.

هدف از این مطالعه تعیین میزان شیوع مالاسزیا در پوست اسبهای استان گلستان و شناسایی آنها باتوجه به سن ، جنس ، نژاد ومنطقه جغرافیایی زندگی اسبها بوده است.در طول 15 ماه از تیرماه 83 الی شهریور 84 نمونه گیری از اطراف مقعد ، کشاله ران ،زیر بغل و گوش 256 راس اسب از طریق روش های موکت استریل و اسکراپینک انجام گرفت. قسمتی از نمونه ها جهت تهیه لام میکروسکوپی با استفاده از روش رنگ آمیزی میتیلن بلو مورد بررسی قرار گرفتند. همه نمونه ها بر روی محیط سابورود گلوکز آکار SGA حاوی روغن زیتون کشت داده شدند. همه محیط ها شامل 150 میلی گرم کلر مفنیکل و یک گرم سیکلو هگزیمید بودند. شناسایی مخمرهای وابسته به لیپید براساس واکنش کاتالاز ، توانایی استفاده از تویین های 60 ، 40 ،20 و 80 هیدرولیر صفرا (اسکولین) رشد بر روی محیط SGA حاوی روغن زیتون در دماهای 37 و 40 درجه سانتیگراد همراه با خصوصیات مورفولوژیکی آنها بر روی محیط SGA حاوی روغن زیتون ، چنانچه به وسیله گویلوت (Guitlot) گوئهو (Gueho) در سال 1996 توصیف شده انجام گرفت. در این مطالعه میزان شیوع مالاسزیا در اسبهای بررسی شده 87 مورد(33/98%) گزارش گردیده از 256 راس اسب مطالعه شده 50 مورد (19/53%) از جنس نر و 37 مورد (14/45%) از جنس مادیان ،کشت مثبت مالاسزیا داشتند.بیشترین میزان شیوع مالاسزیا در گروه سنی 2 تا 8 ساله با 55 مورد (21/48%) و نژاد ترکمن 37 مورد (14/45%) و کمترین میزان شیوع در گروه سنی زیر 2 ساله با 12 مورد (4/6%) دیده شدند. بیشترین مالاسزایایی ایزوله از کشاله ران با 25 مورد (24/27%) و به دنبال آن اطراف مقعد 23 مورد (22/33%) گوش 22 مورد (21/36%)، زیر بغل 17 مورد (16/5%) و پشت بدن 16 مورد (15/54%) در رتبه های بعدی قرار داشتند.مالاسزیا گلوبوزا با 23 مورد (22/33%) غالبترین گونه ماسزیا ایزوله شده بود و به دنبال آن مالاسزیا فوفور 19 (18/45%)، مالاسزیارستریکتا 14 مورد (13/59%) ، مالاسزیا پاکی در ماتیس 12 مورد (11/65%)، مالاسزیا سیمپودیالس 12 مورد (11/65%)، مالاسزیا ابتوزا 12 مورد (11/65%) و مالاسزیا اسلوفیه 11 مورد (10/69%) بودند. درمطالعه ما میزان شیوع مالاسزیا در اسبها برابر با 33/98% بود که کمتر از گزارش سایرین 60% بوده است. ارتباط معنی داری مابین میزان شیوع مالاسزیا با جنس نژاد ومنطقه جغرافیایی زندگی اسبها مشاهده نشد در حالیکه ما بین سن و میزان شیوع مالاسزیا ارتباط معنی داری وجود داشت.

در بررسی انجام شده در طی سالهای 1383 و 1384 بر روی برخی ماهیان بومی و معرفی شده (جمعا 8 گونه شامل 4 گونه ماهی بومی و 4 گونه معرفی شده) تالاب چغاخور واقع در شهرستان بروجن از توابع استان چهرمحال بختیاری ( زیر منطقه بزرگ بین النهرین منطقه Palaeractic) با هدف شناسایی انگلهای آبشش ماهیان تالاب جمعا 9گونه انگل شامل 5 گونه منوژن از جنسهای Dactylogyrus و Gyrodactylus ، سه گونه تک یاخته از جنسهای Trichodina، Myxobolusو Ichthyophthrius وهمچنین یک گونه سخت پوست از جنس Lernea از آبشش ماهیان جدا و جنس و گونه آنها تعیین گردید. یافته جدید این تحقیق اضافه شدن انگل Dactylogyrus spiralis به انگلهای منوژن کپور معمولی ایران و همچنین گزارش انگل D.exensus از ماهی Capoeta aculeata برای اولین بار در کشور است.

ماست به عنوان یک فراورده تخمیری شیر مورد علاقه مردم کشور ماست از سایر فراورده های شیر بسیار کمتر است ومیکروارگانیسم های بیماری زا نموتوانند دوام وبقای طولانی در ماست داشته باشند.
باتوجه به اینکه اکثر میکروارگانیسم ها به ویژه باکتری های روده ای نمی توانند PH کمتری از 4/5 راتحمل نمایند ولی شواهد نشان می دهد که برخی از ماست های موجود در بازار آلوده به کلیفرم ها از جمله اشریشیا کلی می باشند. لذا جهت مطالعه مدت زمان بقای میکروارگانیسم براساس تعداد تلقیح اولیه و دمای نگداری ماست در شرایط مناسب و بهداشتی در کارخانه شیر پاستوریزه تهران تهیه وسپس به دو گروه تقسیم گردید، به گروه اول هیچ گونه حرارتی بعد از فرایند تولید داده نشد و گروه دوم به مدت 5 دقیقه در دمای 70 درجه سانتی گراد پاستوریزه شدند تا میکروارگانیسم های مایه ماست تا حدی کاهش یافته وتغییر چشمگیری از نظر اسیدیته و PH در نمونه های ماست گروه دوم ایجاد نگردد.
هر نمونه ماست از نظر کلیفرم ها ، اسیدیته و PH مورد آزمایش قرار گرفت و به نمونه های عاری از کلیفرم تعداد 103 ، 102 و 100 cfu/g اشریشیا کلی سویه O111:B4 تلقیح گردید. کلیه نمونه ها در دمای 22 ،4 و 30 درجه سانتی گراد نگهداری و هر روز از نظر تعداد اشریشیا کلی ، PH و اسیدیته آزمایش شدند.
نتایج نشان داد که اشریشیا کلی مورد آزمایش می تواند PH کمتری از 4/5 را تحمل نماید . زنده وفعال بودن میکرو ارگانیسم های مایه ماست اثر منفی بر روی بقای میکروارگانیسم داشته ولذا نوع مایه ماست و آلوده شدن این فراورده در خط تولید بر ماندگاری و بقای اشریشیا کلی تاثیر دارند ودر نهایت با استفاده از آنالیزواریانس دو طرفه مشخص گردید که دمای نگهداری بر مدت زمان بقای میکروارگانیسم بسیار موثر می باشد(P<0.001) به طوریکه برای مثال در تلقیح اولیه 100 میکروب از میانگین بقای 5/4 روز در دمای 4 درجه سانتی گراد به میانگین 17/2 روز در دمای 30 درجه سانتیگراد تقلیل پیدا کرد.

نمو ویروس ها در بوقلمون و مرغ ایجاد بیماری با عوارض تنفسی می کنند این بیماری در بوقلمون ،رینوتراکئیت بوقلمون (TRT )و در مرغ، سندروم سر باد کرده (SHS ) خوانده می شود. حضور پادژنهای اختصاصی علیه این بیماری در گله های مرغ پرورشی در ایران مشخص شده بود.از آنجاییکه تلفات غیر عادی همراه با عوارض تنفسی در گله های بوقلمون مشاهده شد بررسی احتمال حضور این عامل در بین بوقلمونها مطرح گردید. جهت بررسی حضور یا عدم حضور پادتن ضد این ویروس در بین پرنده های گله های یاد شده از کیت الایزا استفاده گردید. با بدست آمدن میانگین عیار پادتن بیشتر از 7000 و پراکندگی یش از 33 درصد،احتمال حضور عامل آن دربین بوقلمونهای ایران برای اولین بار گزارش شد.بیماریزایی این ویروس برای بوقلمونها از مرغ بیشتر بوده ومی تواند به عنوان یک بیماری قابل توجه هم در جوجه بوقلمون ها و هم در بوقلمونهای مادر مطرح باشد. با توجه به حضور پادتن های ضد این ویروس در بوقلمون ها مورد آزمایش و نیز بیماریزایی قابل توجه این عامل برای بوقلمون ها جا دارد که بررسی های بیشتری در جهت اثبات وجود عامل این بیماری و تعیین میزان خسارت اقتصادی ناشی از آن در گله های بوقلمون پرورشی ایران به عمل آید.

در این بررسی از کیسه صفرای164 راس بز (24 راس نابالغ وما بقی بالغ )در کشتارگاه های اطراف تهران نمونه برداری شد و پس از بلز کردن آنها با اسکالپل ، محتویات آنها از نظر سنگ مورد توجه قرار گرفت و اجرامی با قطر 1 میلیمتر و بیشتر جمع آوری گردیدند. سپس آنالیز شیمیایی سنگ های صفراوی در آزمایشگاه با کیت مرک صورت گرفت. در 9 راس از بزها سنگ کیسه صفرا مشاهده شد(5/48%) که از این تعداد فقط یک مورد مربوط به بز زیر یکسال و جنس سنگ ها از بیلیروبینات کلسیم (15±65 %)، کلسترول (10±21 %) و کربنات کلسیم (6±14 %) بوده است.سنگ ها به صورت چندتایی وسیاهرنگ و باقوام سخت و به قطر 5-5/0 میلیمتر مشاهده شدندو بنابراین نوع آنها از نوع رنگدانه ای تشخیص داده شد . هیچ اختلاف معنی داری مابین ترکیبات سنگ های صفراوی دام های نر و ماده وجود نداشت. این اولین گزارش از ایران است.