مجله دستاورد های روانشناختی
سال هفدهم شماره 1 (پیاپی 3، بهار و تابستان 1389)

هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش انگیزش تحصیلی بر ابعاد شناختی-انطباقی، شناختی-غیرانطباقی، رفتاری-انطباقی و رفتاری-غیرانطباقی انگیزش و عملکرد تحصیلی دانش آموزان سال دوم دبیرستان های پسرانه شهر بوشهر بود. آموزش انگیزش تحصیلی (طی 16 جلسه آموزشی) به عنوان متغیر مستقل و خوداثربخشی، تبحرگرایی، ارزش گذاری، پایداری، برنامه ریزی، مدیریت تکلیف، اضطراب، اجتناب از شکست، کنترل نامطمئن، خودناتوان سازی، عدم التزام تحصیلی و عملکرد تحصیلی به عنوان متغیرهای وابسته بودند. پژوهش حاضر یک طرح آزمایشی میدانی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. ابزارهای این پژوهش شامل پرسشنامه انگیزش و التزام تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی مارتین، پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودگردان زیمرمن و مارتینز-پونز و پرسشنامه راهبردهای انگیزشی یادگیری ایکلس بودند. نمونه پژوهش شامل 60 دانش آموز پسر سال دوم دبیرستانی شهر بوشهر در سال تحصیلی 88-1387 بود، که با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله یی انتخاب و به دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. نتیجه ی تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکوا) نشان داد که آموزش انگیزش تحصیلی باعث افزایش معنی دار خوداثربخشی، تبحرگرایی، ارزش گذاری، پایداری، مدیریت تکلیف و عملکرد تحصیلی و کاهش معنی دار اضطراب، اجتناب از شکست و کنترل نامطمئن می شود. اما، در متغیرهای برنامه ریزی، خودناتوان سازی و عدم التزام تحصیلی تغییر معنی داری صورت نگرفت.

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه ی علی بخشش و بهزیستی روان شناختی با میانجی گری عواطف مثبت و منفی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران بود. در این مطالعه ی علی- همبستگی، جامعه ی آماری را کلیه ی دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز تشکیل می دادند که به روش تصادفی چند مرحله یی 352 نفر به عنوان نمونه از میان آنها انتخاب شدند. ابزارهای استفاده شده در این پژوهش مقیاس گرایش به بخشش هارتلند (HFS)، برنامه ی عاطفه ی مثبت و منفی (PANAS) و مقیاس بهزیستی روان شناختی (PWBS) بودند. ارزیابی الگوی پیشنهادی با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری انجام گرفت. نتیجه ها نشان دادند که بخشش هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم از طریق عاطفه ی مثبت با بهزیستی روان شناختی رابطه دارد. رابطه ی غیرمستقیم بخشش با بهزیستی روان شناختی از طریق عاطفه ی منفی تایید نشد.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش صمیمیت بر افزایش صمیمیت ارتباطی در زوجین کارکنان شرکت نفت اهواز می باشد. جامعه ی آماری این پژوهش کلیه ی زوجین کارکنان شرکت نفت اهواز می باشد که به فراخوان محقق پاسخ مثبت داده اند و از بین آنها 36 زوج به صورت تصادفی ساده از بین جامعه ی داوطلب انتخاب شده و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و گروه کنترل گمارده شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه ی بررسی نیازهای صمیمیت باگاروزی است. روش پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل می باشد. ابتدا برای هر دو گروه پیش آزمون اجرا گردید، سپس مداخله آزمایشی (آموزش صمیمیت) به گروه آزمایشی ارایه گردید و پس از اتمام برنامه آموزشی پس آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. نتیجه ی تحلیل فرضیه ها با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس چندمتغیری (مانووا) و تحلیل واریانس یک راهه (آنووا) نشان داد که آموزش صمیمیت باعث افزایش ابعاد صمیمیت ارتباطی شامل: صمیمیت عاطفی، صمیمیت روان شناختی، صمیمیت عقلانی، صمیمیت جنسی، صمیمیت جسمی، صمیمیت معنوی، صمیمیت زیباشناختی و صمیمیت تفریحی- اجتماعی زوجین می شود.

در پژوهش حاضر ویژگی های شخصیتی و متغیرهای سازمانی به عنوان پیش بین های حادثه دیدگی در رانندگان اتوبوس های شهری در سازمان اتوبوس رانی شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت. نمونه پژوهش شامل 150 راننده ی حادثه دیده (طی 5 سال گذشته) و 150 راننده ی حادثه ندیده بودند. برای انتخاب نمونه از گروه های حادثه دیده و حادثه ندیده از روش انتخاب تصادفی ساده استفاده شد. رانندگان حادثه دیده و حادثه ندیده ی نمونه ی پژوهش، به وسیله ی پرسشنامه ی شخصیتی پنج بعد بزرگ (به جز گشاده ذهنی) و متغیرهای سازمانی مورد سنجش قرار گرفتند و به منظور ناشناس ماندن هویت آزمودنی ها از کسب اطلاعات جمعیت شناختی پرهیز شد. در این پژوهش، برای تحلیل داده ها از روش تحلیل تمیز استفاده شد. نتایج به دست آمده از کاربرد معادله ی تابع ممیز، فرضیه ی پژوهش را تایید کرد. به بیان دیگر، از روی ویژگی های شخصیتی و سازمانی می توان احتمال حادثه دیدگی در رانندگان را پیش بینی کرد.

هدف از انجام این تحقیق، تعیین رابطه ویژگی های شخصیتی با فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان بوده است. به همین منطور از بین دانش آموزان دختر و پسر پایه ی سوم دبیرستان های شهر اهواز 200 نفر (100 پسر و 100 دختر) به شیوه خوشه یی چند مرحله یی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ی کوتاه 60 سوالی مک کری و کاستا(1985) و پرسشنامه فرسودگی مدرسه یی ساملا- آرو و همکاران (2009) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها نشان داده اند که ویژگی های شخصیتی روان رنجور خویی و توافق پذیری با فرسودگی تحصیلی همبستگی مثبت و ویژگی های شخصیتی برونگرایی و بازبودن با فرسودگی تحصیلی همبستگی منفی دارند. بین ویژگی شخصیتی وجدانی بودن و فرسودگی تحصیلی همبستگی معنی داری به دست نیامد. همچنین، نتیجه ی رگرسیون چندگانه با روش گام به گام نشان داده است که ویژگی های شخصیتی توافق پذیری و برون گرایی، بهترین پیش بینی کننده یفرسودگی تحصیلی دانش آموزان به شمار می روند.

تحقیق حاضر به منظور مقایسه مولفه های هوش هیجانی در دانش آموزان نابینا و بینا انجام شده است. جامعه ی آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه ی دانش آموزان نابینا و بینای پسر و دختر در دامنه ی سنی 13-20 ساله بود که در سال تحصیلی 88-1387 مشغول به تحصیل در مدارس راهنمایی و دبیرستان شهر اردبیل بودند. تعداد 60 نفر (30 پسر و 30 دختر) نابینا و60 نفر (30 پسر و 30 دختر) بینا از میان دانش آموزان انتخاب شدند. پرسشنامه ی هوش هیجانی بار-آن به عنوان ابزار جمع آوری داده ها به صورت انفرادی و در محل آموزشگاه بر روی آنها اجرا شد. ضمن آن که روش تحقیق مطالعه ی حاضر با توجه به موضوع آن، از نوع علی- مقایسه یی بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس چندمتغیری (MANOVA) استفاده شده است. نتیجه ی مطالعه نشان داد که بین دانش آموزان نابینا و بینا در مولفه های همدلی، عزت نفس، کنترل تکانه، انعطاف پذیری، مسئولیت پذیری، تحمل فشار روانی، خوش بینی، شادکامی، خودابرازی، واقع گرایی، خودشکوفایی و استقلال هوش هیجانی تفاوت معنی دار وجود دارد ولی در مولفه های حل مساله، روابط بین فردی و خودآگاهی هیجانی تفاوت معنی دار نبود.

هدف پژوهش حاضر تعیین اثرسنخ شناسی فرزندپروری خانواده (ترکیب سبک فرزندپروری پدر و مادر) بر سبک های یادگیری فرزندان می باشد. بدین منظور نمونه یی 400 نفری از دانش آموزان مقطع راهنمایی شهر اصفهان در سال تحصیلی 89-88 به روش خوشه یی چند مرحله یی انتخاب و با آزمون های سبک های یادگیری کلب و سبک های فرزندپروری اصلاح شده ی شفر مورد آزمون قرار گرفتند. جهت تحلیل داده ها از تحلیل واریانسی استفاده گردید. تحلیل یافته ها نشان داد سنخ فرزندپروری در برگیرنده ی دو والد مقتدر، به طور معناداری نمره های بالاتری را در شیوه ی یادگیری تجربه ی عینی به دست آورده اند. مقایسه ی نمره های شیوه ی یادگیری مشاهده تاملی در نوجوانان نشان می دهد که بین گروه های مورد بحث تفاوت معنی داری وجود ندارد. سنخ های فرزندپروری مادر مستبد/ پدر مستبد، مادر بی تفاوت/ پدر سهل گیر و مادر بی تفاوت/ پدر بی تفاوت به طور معناداری نمره های بالاتری را در شیوه ی یادگیری مفهوم سازی انتزاعی به دست آورده اند. و بالاخره نوجوانان خانواده های دارای سنخ های فرزندپروری مادر مقتدر/ پدر مقتدر، مادر سهل گیر/ پدر مقتدر و نیز مادر سهل گیر/ پدر سهل گیر نسبت به سایر سنخ ها نمره های بالاتری را در شیوه ی یادگیری آزمایشگری فعال به دست آورده اند.

پژوهش حاضر با هدف اعتباریابی مقیاس سنجش هوش معنوی کینگ (SISRI-24) بر روی دانشجویان دانشگاه اصفهان انجام شده است. جامعه ی آماری مورد مطالعه شامل کلیه ی دانشجویان دانشگاه اصفهان در سال 87- 88 می باشد که از این تعداد 250 نفر به عنوان نمونه با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. در پژوهش حاضر از روش توصیفی استفاده شده است. گردآوری داده ها با استفاده از مقیاس سنجش هوش معنوی کینگ (SISRI-24) انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای آماری SPSS-15 و Amos Graphicsاستفاده شده است. پایایی این مقیاس با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 88/0 برآورد شد. روایی صوری و محتوایی مقیاس توسط متخصصان روان شناسی مورد تایید قرار گرفت. برای برآورد روایی همگرایی از پرسشنامه ی تجربه ی معنوی غباری بناب به طور همزمان استفاده شده که ضرایب همبستگی این دو پرسشنامه 66/0 به دست آمده است. برای محاسبه ی روایی سازه مقیاس از تحلیل عامل اکتشافی و تحلیل عامل تاییدی مرتبه ی اول استفاده شد. یافته ها ساختار سه عاملی 24 گویه یی مقیاس سنجش هوش معنوی را تایید نمودند. نتیجه های به دست آمده نشان داد که این مقیاس ابزاری پایا برای سنجش هوش معنوی است و با توجه به روایی و پایایی مناسب، آن را می توان در محیط های آموزشی و پژوهشی مانند دانشگاه استفاده نمود.