مجله علوم پزشکی رازی
سال هفتم شماره 2 (پیاپی 20، تابستان 1379)

روش های درمانی بسیاری جهت توانبخشی درد مفصل کشککی رانی وجود دارد ولی یافته های اندکی برای تعیین موثرترین این روش ها در دسترس است. افزایش نسبت فعالیت دو عضله پهن داخلی به پهن خارجی می تواند در درمان بیماران مبتلا به درد زانو با اختلال در عملکرد حرکات طبیعی کشکک مفید باشد. هدف از این تحقیق بررسی فعالیت الکترومیوگرافی این دو عضله در 7 زاویه مختلف مفصل زانو در حین انجام انقباض ایزومتری در دو زنجیره حرکتی باز و بسته بود.
زانوی غالب 44 خانم سالم مورد بررسی قرار گرفت. الکترودهای سطحی دستگاه میوفیدبک، میزان فعالیت این دو عضله در زاویه های صفر تا 90 درجه (بافواصل 15درجه) در هر دو زنجیره حرکتی ثبت گردید. نتایج با استفاده از t-test و آنالیز واریانس یکطرفه بین متغیرها ( ANOVA )مورد قضاوت آماری قرار گرفتند.
آنالیز آماری نشان داد که تفاوت قابل ملاحظه ای مابین ورزشها در سه زاویه صفر،15،30 درجه در دو زنجیره باز و بسته ،مابین تمامی زاویه ها به استثنای صفر و 15،0 و 30،0 و 45،15 و 75،60،30 و 90 و 75 درجه در زنجیره حرکتی بسته وبین زاویه های15،60و30،60و45،60و60،90 در زنجیره حرکتی باز وجود دارد( 001/0 < P ). در 1- زاویه 60 در زنجیره باز و 15 در زنجیره بسته به عنوان موثرترین زاویه ها (افزایش نسبت فعالیت عضله پهن داخلی به پهن خارجی) ، 2- زاویه 15 در زنجیره باز و 90 در زنجیره بسته به عنوان ناکارآترین وضعیت مفصل زانو، 3- قوس حرکتی صفر تا 45 درجه زنجیره حرکتی باز و صفر تا 30 درجه در زنجیره حرکتی بسته به عنوان موثرترین و کارآترین قوس حرکتی در نظر گرفته شد. از این رو ، بر اساس تحقیق حاضر و نکات بیومکانیک و نوروفیزیولوژیکال توصیه می شود که در فاز ابتدایی یا در جلسه های اولیه درمان، اختلال های عملکرد در مفصل کشککی رانی ورزشهای درمانی در زنجیره حرکتی بسته انجام گردد.

به منظور مقایسه اثرات درمانی سیپروفلوکساسین، کوتریموکسازول وتتراسایکلین در درمان بیماری وبا، یک مطالعه گذشته نگر بر روی پرونده بیماران بخش التوربیمارستان فیروزآبادی در تابستان 1377 انجام شد. کل پرونده های مطالعه شده 173 مورد بود که با حذف تعداد 15نفر از بیماران که آنتی بیوتیک های متفرقه بصورت تنها یا ترکیبی استفاده کرده بودند تعداد کل پرونده های تحت مطالعه به 158 عدد رسید که از این تعداد 52 نفر سیپروفلوکساسین، 19 نفر کوتریموکسازول، 71 نفر تتراسیکلین یا داکسی سیکلین دریافت کرده بودند و 14 نفر هیچ آنتی بیوتیکی دریافت نکرده بودند که بعنوان گروه کنترل با بقیه گروه ها مقایسه شدند. به منظور بررسی و مقایسه اثرات درمانی این گروه ها متغیرهای زیر در نظر گرفته شد:1 . داشتن کشت مدفوع مثبت قبل از بستری، 2 . شدت بیماری، 3 . زمان پاسخ به درمان و 4 . طول مدت درمان جهت بدست آوردن نتیجه تحقیق مقایسه ای بصورت دوبدو بین گروه های تحت مطالعه برای دو متغیر “زمان پاسخ به درمان” و “ طول مدت درمان” انجام شدو نتایج بصورت P-Value محاسبه شد و پس از بررسی اعداد P-Value مشخص شد که هیچ یک از این اعداد معنی دار نبوده اند به این معنی که هیچ یک از این گروه ها از نظر میانگین زمان پاسخ به درمان و میانگین طول مدت درمان برتری بردیگران ندارد و به منظور کسب نتیجه بهتر در درمان وبا علاوه بر مایع درمانی دقیق و موثر ، بهتر است آنتی بیوتیکی استفاده شود که در دسترس بوده و از نظر اقتصادی هزینه کمتری دربرگیرد.

در این مقاله به بررسی سندرم لوپوس نوزادان پرداخته شده است که دربرگیرنده بیماری زائی و مکانیسمهای فرضی موثر در پیدایش این بیماری با توجه به نتایج مدل های حیوانی و انسانی آن می باشد و نیز به نقد دو سری موارد ( case series ) بیماری که منتشر گردیده، پرداخته شده است همچنین به بررسی مقالات مختلفی که پاتوژنز و علائم بالینی در موارد لوپوس نوزادان را شرح داده اند، پرداخته شده است. بررسی این مقالات مشخص نمود که در پاتوژنز لوپوس نوزادان آنتی بادی های SSA ، SSB نقش دارند که نقش عمده بعهده آنتی بادی SSB میباشد و در زمینه مطالعات بالینی مشخص شد که اکثر مادرانی که نوزاد مبتلا به لوپوس بدنیا میآورند در طول مطالعه علائم بافت همبندی داشته اند و مرگ ومیر در نوزادان طی ماه های اول زندگی بالا بوده و علت عمده آن نارسائی احتقانی قلبی بوده است و اگر مادری که نوزاد لوپوس بدنیا آورده مجددا حامله شود، شانس لوپوس نوزادی در تولد مجدد نیز وجود دارد و شیوع آن حدود 30 – 20% میباشد.
لازم است که در مادرانی که از شانس بالائی برخوردارند ( High risk ) یعنی مادرانی که سابقه نوزاد مبتلا به لوپوس در زایمانهای قبلی دارند و یا آنتی بادی علیه SSB ، SSA دارند در فاصله زمانی بین هفته های هجدهم الی بیست و چهارم حاملگی اکوکاردیوگرافی از جنین آنها بعمل آید و اگر پاسخ اکوکاردیوگرافی غیرطبیعی بود دگزامتازون و یا پلاسمافرز مورد استفاده قرار گیرد و بیمار نیز تحت نظر روماتولوژیست متخصص اطفال و پری ناتولوژیست ( Perinatologist ) قرار گیرد.

تنگی شریان کلیوی یکی از علل هیپرتانسیون در کودکان است. درمان این عارضه با عمل جراحی است ولی روش Percutaneous transluminal renal angioplasty ( PTRA ) نیز در درمان این بیماری به کار می رود. این روش در مقایسه با روش جراحی بی خطر، ساده و عوارض آن کمتر و نتایج آن نیز موفقیت آمیز است. در بعضی شرایط که PTRA به تنهایی موثر نیست، بعداز آنژیوپلاستی ، stent نیز گذاشته می شود. در این گزارش کودک سه ساله ای معرفی می گردد که به دلیل هیپرتانسیون مقاوم به درمان دارویی مراجعه کرد و در بررسی های به عمل آمده تنگی شریان کلیوی به عنوان علت هیپرتانسیون مطرح شد. بیمار آنژیوپلاستی شریان کلیوی گردیدوبرای وی stent گذاشته شد. پس از آن، فشار خون بالای بیمار به تدریج کنترل شد و با حال عمومی خوب مرخص گردید.

در این پژوهش به بررسی اثر کلروکین بر سیکل استروس و غلظت هورمونهای محرک فولیکولی ( Follicle Stimulating Hormon ) و محرک جسم زرد ( luteinizing Hormon ) سرم پرداخته شده است. به این منظور موشهای صحرائی ماده بالغ که حداقل دارای سه سیکل استروس منظم بودند به سه گروه شامل یک گروه شاهد و دو گروه تجربی تقسیم شدند گروه شاهد سرم فیزیولوژیک را بصورت داخل صفاقی دریافت کردند. گروه دوم مقدار mg/Kg 25 کلروکین به مدت سه روز و گروه سوم mg/Kg 30 کلروکین به مدت ده روز بصورت داخل صفاقی دریافت نمودند. بعد از کشتن موشها خون آنها بطور جداگانه جمع آوری و پس از جداکردن سرم، غلظت FSH و LH را به روش رادیوایمونواسی ( RIA ) اندازه گیری شد.
نتایج این بررسی نشان می دهد که تزریق کلروکین به میزان mg/Kg 25 به مدت سه روز تاثیری بر مراحل سیکل استروس و مدت آن ندارد و در مقایسه با گروه شاهد غلظت FSH و LH سرم نیز تغییر نمی یابد. در حالیکه تجویز همین ماده به مقدار mgKg 30 به مدت ده روز سبب دی استروس پایدار در 62% از موشها P<0.05) ) و نامنظم شدن سیکل استروس در 32% از موشها می گردد و همچنین غلظت LH نیز کاهش می یابد. این پژوهش نشان داد که کلروکین می تواند با مداخله در سیستم هیپوتالاموس هیپوفیز تخمدان سبب اختلال در تولید مثل گردد.

بیماری کاوازاکی یک بیماری سیستمیک حاد تب دار با علت ناشناخته است که اغلب کودکان کمتر از 5 سال را گرفتار می سازد. هیدروپس کیسه صفرا از عوارض نادر این بیماری است. به نظر می رسد که هیدروپس در مبتلایان سنین بالاتر شایعتر باشد. تشخیص بر اساس نشانه های شکمی و آزمون های عملکرد کبد مطرح شده و با اولتراسونوگرافی تائید می گردد. درمان هیدروپس طبی است و به ندرت جراحی توصیه می گردد.
موردی که گزارش می شود دختری 30 ماهه با هیدروپس کیسه صفرا و کلستاز علاوه بر نشانه ها و علائم مشخصه بیماری کاوازاکی است.همچنین تظاهرات بالینی بیماری و برنامه های درمانی شامل “ تجویز زودرس ایمونوگلوبولین وریدی” که از عوارض قلبی پیشگیری می کند مورد بحث قرار گرفته اند.

هدف از این مطالعه تعیین توزیع فراوانی انواع کم شنوایی ها بین دانش آموزان 12 – 7 ساله دبستانهای دولتی شهر ارومیه بود. این مطالعه سنجشی توصیفی به صورت مقطعی در دبستانهای دولتی شهر ارومیه در سال تحصیلی 79 1378 انجام پذیرفت. در این مطالعه 3000 گوش مربوط به 1500 دانش آموز دبستانی ( 750 دختر و 750 پسر) که به طور تصادفی و طی دو مرحله از بین دانش آموزان دبستانهای دولتی شهر ارومیه در سال تحصیلی 79 1378 انتخاب شده بودند مورد بررسی قرار گرفت.از مجموع 1500 نفر مورد بررسی 1413 نفر (2/94درصد) از دانش آموزان در آزمون غربالگری قبول و 8/5 درصد آنها رد شدند. از بین موارد رد شده 23 نفر دچار کاهش شنوایی در یک گوش (53/1 درصد) و 64 نفر در هر گوش (27/4درصد) بوده اند. نوع کاهش شنوایی در بین 3000 گوش مورد بررسی از جمع 151 گوش آزرده در 94 گوش (13/3درصد) انتقالی، در 55 گوش (83/1درصد) حسی عصبی و در 2 گوش (07/0 درصد) مختلط بود.
حالت های ناهنجار مجرای گوش خارجی 1/5 درصد بود که بیشترین میزان مربوط به وجود سرومن در مجرا تعلق داشت(13/3درصد). حالت های ناهنجار پرده تمپان در 4/14 درصد از نمونه ها مشاهده شد که بیشترین میزان به درون کشیدگی پرده تمپان مربوط بود(6درصد)که این موارد در دختران بیشتر از پسران بود. تمپانوگرام های ناهنجار هم در 23/13 درصد موارد مشاهده گردید که بیشترین میزان مربوط به نوع C بود (37/5درصد). موارد ناهنجار تمپانوگرام در هر دو گوش در دختران بیش از پسران بود و در بررسی ارتباط جنسیت با تمپانومتری آزمون X2 تفاوت معنی داری را نشان داد ( P<0.05 ).
به طور کلی 6/7 درصد از افراد نیازمند اقدامات درمانی و 13/1 درصد نیازمند خدمات توانبخشی بودند. درصد آگاهی والدین، آموزگاران و دانش آموزان از مشکل کم شنوایی به ترتیب 8/36 ، 4/18 و 1/39 درصد بوده است.

سندرم X شکننده یکی از شایعترین علل عقب ماندگی ذهنی ارثی است.جایگاه شکنندگی روی بازوی بلند کروموزوم X در ناحیه Xq 27.3 قرار دارد. شیوع این سندرم در مردان 1 در 2000 و در زنان 1 در 2500 نفر است. این ناحیه شکننده تنها در صورت استفاده از روش های کشت مخصوص قابل مشاهده می باشد. از آنجایی که زنان دارای دو کروموزوم X هستند، کمتر از مردان علایم را بروز می دهند. زنان حامل ژن معمولا نقص ذهنی شدید نداشته اما 50 درصد خطر انتقال این جهش را به فرزندانشان دارند. این سندرم یک بیماری وابسته به کروموزوم X بوده و افرادی که جهش کامل ژن را دارند، اختلالاتی در یادگیری، عقب ماندگی ذهنی شدید و اوتیسم دارند.33 درصد زنان حامل ژن، مبتلا به عقب ماندگی ذهنی هستند.
بیماری در اثر افزایش طول DNA (تری نوکلوئید CGG ) در ناحیه بالای ژن FMR1 اتفاق می افتد. در افراد سالم n ( CGG ) طبیعی یا(سیتوزین،گوانین،گوانین) طول قسمت تکرار 6 تا 40 تکرار CGG است. در سندرم X شکننده در نوع پیش جهش( Premutation ) 52 تا 200 نسخه CGG و در نوع جهش کامل بیشتر از 200 نسخه CGG تکرار می شود. جهش هایی به غیر از CGG نیز شناخته شده اند ولی نادر می باشند. افرادی که حامل ژن این بیماری هستند در شرایط عادی شناخته نمی گردند. مطالعه های سیتوژنتیک در افرادی که جهش کامل بیماری را دارند، محل شکنندگی کروموزوم X در ناحیه Xq 27.3 در 10 تا 40 درصد سلول ها مشاهده می گردد. در این گزارش بیماران زیر معرفی می شوند:1- بیمار اول- پسر هفت ساله ای که به علت عقب ماندگی ذهنی به مرکز ژنتیک آورده شده است فقط کلمات را ادا می کند، نمی تواند جمله بسازدو در آزمایشهای سیتوژنتیک و ملکولی سندرم X شکننده مشخص گردید.
بیمار دوم و سوم دو برادر 10 و 12 ساله ای هستند که به علت عقب ماندگی ذهنی توسط والدین به مرکز ژنتیک مراجعه کردند در آزمایشات سیتوژنتیک سندرم X شکننده گزارش شد.

با توجه به شیوع فراوان بیماری های التهابی دستگاه گوارش فوقانی و اثبات نقش هلیکوباکتر به عنوان یکی از مهمترین عوامل اتیولوژیک بروز بیماری های اسید پپتیک، این مطالعه جهت ارزیابی نقش روش های تشخیصی سریع برای این باکتری انجام یافت. این مطالعه به صورت مشاهده ای مقطعی بر روی 100 بیمار مبتلا به علائم گوارش که در فاصله مهرماه 1376 تا مرداد 1378 به مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران مراجعه نموده اند انجام شده است. با اندوسکوپی معده توسط متخصصین داخلی حداقل 2 نمونه بیوپسی از مخاط معده از هر بیمار تهیه شد. یک نمونه از این بیوپسی ها در جهت تشخیص وجود عفونت با هلیکوباکتر و یافته های اختصاصی پاتولوژی در رنگ آمیزی هماتوکسیلن ائوزین H-E (به عنوان روش مرجع) و مقایسه این یافته ها با نتایج بدست آمده در رنگ آمیزی اختصاصی گیمسا در جهت تعیین ارزش این رنگ آمیزی استفاده شد. بیوپسی دیگر جهت تشخیص سریع (داخل اتاق اندوسکوپی) مبتلایان به این عفونت با انجام تست اوره آز یک دقیقه ای به کار گرفته شد. در آنالیز نتایج از شاخصهای حساسیت، ویژگی، ارزش اخباری مثبت و منفی و نسبت درشت نمایی مثبت و منفی استفاده گردید. بر اساس نتایج بدست آمده حساسیت رنگ آمیزی گیمسا 9/95% و ویژگی آن 4/44% گزارش شد و برای تست اوره آز حساسیت 9/69% و ویژگی 2/85% محاسبه شد. ارزش اخباری مثبت ( PPV ) برای رنگ آمیزی گیمسا و تست سریع اوره آز به ترتیب 3/82% و 7/92% محاسبه گردید و ارزش اخباری منفی ( NPV ) برای این دو تست به ترتیب 80% و 51% گزارش شد. نسبت درست نمایی مثبت ( PLR ) برای رنگ آمیزی گیمسا و تست اوره آز به ترتیب 7/1 و 7/4 بدست آمد و نسبت درست نمایی منفی ( NLR ) برای این دو تست به ترتیب 09/0 و 35/0 گزارش شد. رنگ آمیزی گیمسا دارای حساسیت بالایی بوده نتیجه منفی آن دارای ارزش می باشد.این در حالی است که تست اوره آز تنفسی سریع دارای ویژگی بالایی است و نتایج مثبت آن دارای ارزش می باشد اما موارد منفی آن باید با روش مرجع مناسب کنترل گردد.

بیماری دیابت یکی از علل ایجاد تغییرات در متابولیسم لیپیدها است و این تغییرات در بیماران دیابتی به بروز برخی بیماری های قلبی منجر می گردند. در این مطالعه 143 بیمار دیابتی تیپ II که به درمانگاه دیابت شهر یزد مراجعه نمودند بطور تصافی غیراحتمالی مستمر انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه گیری خون از سیاهرگ جلوی بازو پس از حداقل 12 ساعت منع استفاده از هر گونه ماده غذایی جمع آوری و آزمایش های مورد نظر برای تعیین گلوکز، تری گلیسرید، کلسترول، VLDL-c و HDL-c انجام شد. به منظور مقایسه میزان لیپیدها و لیپوپروتئین های خون افراد دیابتی، 76 نفر فرد سالم که هیچگونه علائم بیماری نداشتند نیز به عنوان گروه شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. در سرم خون افراد دیابتی میزان تری گلیسرید، VLDL-c و HDL-c افزایش و میزان LDL-c آنها کاهش نشان می دهد. مصرف قرص و تزریق انسولین با افزایش HDL-c و کاهش LDL-c همراه بوده است. طول مدت ابتلا به بیماری در افراد مورد مطالعه بر میزان کلسترول، تری گلیسرید، HDL-c ، VLDL-c و LDL-c تاثیری نداشته است.

صورت پذیرفت. ابتدا از هر دو چشم این افراد توپوگرافی قرنیه به عمل آمد، سپس فقط در یک چشم آنها قطره هوماتروپین 2% (6 بار به فاصله 10 دقیقه) ریخته شد. چشم دیگر این افراد بعنوان چشم شاهد در نظر گرفته شد و هیچ دارویی برای آن به کار نرفت. یک ساعت بعد از آخرین قطره از هر دو چشم آنها(چشم شاهد و مورد) مجددا توپوگرافی قرنیه به عمل آمد.شعاع انحنا و قدرت مرکزی در توپوگرافی اول و دوم در چشم مورد و شاهد بررسی و مقایسه شد.از 39 فرد مورد بررسی، 28 نفر (8/71 درصد) مردو11نفر (2/28درصد) زن با محدوده سنی 39-17 سال و میانگین سنی 7/6 ± 6/29 سال بودند. بعد از ریختن قطره هوماتروپین شعاع انحنای مرکز قرنیه به طور متوسط 11/0 ± 13/0 میلی متر افزایش و قدرت مرکزی قرنیه 76/0 ±14/0 دیوپتر کاهش یافت(05/0 < p ).به نظر می رسد اثر سیکلوپلژیک قطره هوماتروپین 2% باعث کاهش میزان کشش روی Scleral Spur شده و در نتیجه شعاع انحنای قرنیه افزایش و قدرت مرکزی آن کاهش می یابد.

تجربی از روز اول تا روز هشتم حاملگی، عصاره گیاه گلرنگ را در دوزهای مختلف 2/0، 8/0، 2/1، 6/1و 2 میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن ( mg/kg ) دریافت نمودند و در روز سیزدهم حاملگی مورد مطالعه قرار گرفتند. شاخصهای اصلی در بررسی سیستم عصبی مرکزی در روز سیزدهم حاملگی شامل تشکیل لوله عصبی و انسداد سوراخهای عصبی بود که در این ارتباط بررسی های کیفی شامل تغییرات سلولهای تشکیل دهنده لوله عصبی و بررسی های کمی و مورفومتریک شامل تغییرات قطر داخلی، خارجی و طولی لوله عصبی و قطر نواحی مختلف شامل نواحی ونتریکولار، حاشیه ای و پوشاننده در ضخامت لوله عصبی انجام گردید.
نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که در دو گروه از موشها که عصاره گیاه گلرنگ را با دوز بالا دریافت کردند ( میلی گرم/کیلوگرم6/1 و 2) جنینها جذب شدند. در گروهی که عصاره مذکور را با دوز 2/1میلی گرم/کیلوگرم دریافت کردند لوله عصبی مسدود نشد ولی بازماندن سوراخ عصبی همراه با تغییرات سلولی بود. همچنین گروه هائی که عصاره گلرنگ را با دوزهای 2/0 و 8/0میلی گرم/کیلوگرم دریافت کردند تغییراتی در قطر خارجی، طولی و داخلی لوله عصبی دیده شد. به طور کلی نتیجه می شود که عصاره گیاه گلرنگ در دوز 2/1 میلی گرم/کیلوگرم باعث تغییرات کیفی، کمی در تکامل لوله عصبی می گردد.