فصلنامه پرستاری دیابت
سال چهارم شماره 2 (بهار 1395)

دیابت بارداری یکی از عوارض طبی شایع دوران بارداری است که می تواند بر نتایج بارداری و زایمان تاثیر بگذارد. با توجه به افزایش شیوع دیابت بارداری در سراسر جهان، مطالعه حاضر با هدف بررسی پیامدهای مادری و جنینی در زنان مبتلا به دیابت بارداری انجام شد.
روش پژوهش: این مطالعه مقطعی بر روی 85 مادر مبتلا به دیابت بارداری با سن حاملگی بالاتر از 28 هفته که جهت زایمان به زایشگاه مراجعه نموده بودند و 160 زن باردار با حاملگی طبیعی که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند (یعنی سابقه دیابت، بیماری مزمن یا آندوکرین و یا سابقه مصرف استروئید نداشتند) وارد مطالعه شدند و با استفاده از پرسشنامه اطلاعات لازم که شامل ( اطلاعات فردی و سوابق طبی و مامایی و پیامدهای نامطلوب بارداری از جمله پره اکلامپسی، پارگی زودرس کیسه آب، سن حاملگی، خونریزی بعد از زایمان و ماکروزومی، آپکار و مرده زایی و هیپوگلیسمی) بودند؛ بررسی شدند و اطلاعات جمع آوری شده با نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شدند.
از بین عوامل مورد مطالعه در مادران میانگین سن مادران دیابتی30/4±5/01 در مادران سالم27/2±4/03 بود و بین دو گروه تفاوت آماری معنی داری مشاهده شد(P<0/02) همچنین میانگین فشارخون سیستول و دیاستول، شاخص توده بدنی و زایمان به روش سزارین در مادران دیابتی بالاتر بود(01/0) p و دو گروه از لحاظ آماری تفاوت داشتند و عوارض جنینی شامل ماکروزومی، مرده زایی و هیپوگلیسمی در مادران مبتلا به دیابت بالاتر از مادران سالم بود (P<0/01)
بحث و در میان عوارض مادری و جنینی هیپرتانسیون بارداری و زایمان به روش سزارین در مادران دیابتی بالاتر بود و عوارض جنینی مانند ماکروزومی، مرده زایی و هیپوگلیسمی در نوزادان مادران دیابتی بالاتر از مادران سالم بود لذا اجرای برنامه های آموزشی و غربالگری جهت مادران دیابتی و توجه به عوارض ضروری به نظر می رسد و تمام این عوارض نشان دهنده اهمیت پیشگیری از دیابت بارداری است.

کبد چرب، شایع ترین بیماری مزمن کبدی در کشورهای صنعتی غربی است. با این حال شواهدی مبنی بر ارتباط مدیریت عوامل خطر کبد چرب و دیابت وجود دارد. در این خصوص مطالعه حاضر با هدف ارتباط کبد چرب و ابتلا به دیابت در بیماران مراجعه کننده به بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران انجام گرفت.
پژوهش توصیفی همبستگی حاضر بر روی 180 نفر از بیماران مراجعه کننده به بیمارستانهای علوم پزشکی شهید بهشتی تهران مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار مورد استفاده فرمی شامل مشخصات دموگرافیک و بالینی بیماران از جمله سطح سرمی کلسترول ، LDL، HDL، تری گلیسرید و هموگلوبین و شاخص های کبدی بود. نتایج با استفاده از آزمون های آماری تی تست و کای اسکوئر و نرم افزار SPSSمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
بر اساس آزمون های انالیز واریانس یک طرفه بین شاخص های LDL، تری گلیسرید، کلسترول و ALT رابطه معنی داری مشاهده شد به گونه ای که با افزایش تری گلیسرید، میزان HbA1c نیز افزایش داشته است(05/0>P). از طرفی با کاهش HDL نیز شاخص HbA1c افزایش یافته بود. همچنین بین شاخص های تری گلیسرید و ALP رابطه معنی داری مشاهده شد به گونه ای که با افزایش تری گلیسرید و ALP ، میزان FBS نیز افزایش داشته است(05/0>P)
با توجه به تاثیرات قابل توجه چاقی و دیابت نوع دو در افزایش ریسک ابتلا به بیماری کبدچرب غیر الکلی، فعالیت های بدنی و ورزش منظم متناسب با سن، رژیم غذای کم چرب، کاهش وزن و همچنین انواع روش های درمانی کنترل دیابت و هیپرتانسیون جهت کاهش احتمال ابتلا به بیماری کبدچرب غیرالکلی توصیه می شود.

دیابت یکی ازعوامل تنش زا و استرس زای عمده و واقعی در زندگی است و عدم کنترل آن منجر رفتارهای نامناسب اجتماعی از جمله پرخاشگری می شود. برخورداری از سلامت روان و کاهش استرس در بیماران می تواند فرد را در برقراری ارتباط سالم تر در جامعه و در نتیجه دریافت هرچه بهتر خدمات بهداشتی و درمانی یاری کند، لذا این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین استرس ادراک شده و پرخاشگری در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو انجام شد.
این مطالعه یک مطالعه ی توصیفی از نوع همبسستگی بود. 150 نفر از مراجعین به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند و با استفاده از مقیاس استرس ادراک شده (PSQ) و پرسشنامه پرخاشگری Buss & perry مورد سنجش قرار گرفتند. برای تجزیه تحلیل داده ها علاوه بر آمار توصیفی از روش های آمار استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تی به وسیله نرم افزار spss استفاده شد.
یافته ها نشان داد بین استرس ادراک شده با پرخاشگری بیماران دیابتی ارتباط مثبت و معنی داری وجود دارد (66/0 r = ، 001/0P = )، بدین صورت که هرچه نمره استرس ادراک شده بالا می رود، نمره پرخاشگری افزایش می یابد.
بنابراین با توجه به رابطه مثبت بین استرس ادراک شده و پرخاشگری، اجرای برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت شناسایی عوامل استرس زا و تقویت مهارت های مقابله با استرس، می تواند برای پیشگیری و کنترل پرخاشگری بیماران و نهایتا دریافت هرچه بهتر خدمات درمانی، به عنوان یک هدف در نظر گرفته شود.

دیابت به یک بیماری جدی در قرن 21 تبدیل شده که تعدادی زیادی از انسان ها در سراسر دنیا به آن مبتلا می باشند. بیماری دیابت به واسطه طبیعت مزمن و عوارض طولانی مدت خود سبب بروز مشکلاتی از قبیل تغییر در ادراک بیماری و کیفیت خواب می شود بنابراین افراد مبتلا به دیابت شانس ابتلا به افسردگی بیشتری را نسبت به غیر مبتلایان تجربه می کنند لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی مدل پیش بینی افسردگی بر اساس ادراک بیماری و کیفیت خواب با فاجعه سازی درد می باشد.
طرح پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری آن، کلیه بیماران دیابتی مراجعه کننده به درمانگاه دیابت بیمارستان آیت الله طالقانی شهر کرمانشاه بودند. بدین منظور 150 بیمار به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه کوتاه ادراک بیماری(Brief IPQ)، پرسشنامه ی کیفیت خواب پیتسبرگ و پرسشنامه فاجعه سازی درد بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر به وسیله نرم افزار AMOS و روش رگرسیون چندگانه به روش گام به گام با نرم افزار SPSS استفاده شد.
نتایج نشان داد که ادراک بیماری و کیفیت خواب می توانند به طور معنی داری فاجعه سازی درد و افسردگی را به طور مستقیم پیش بینی کنند و در نهایت با توجه به مدل پیشنهادی، مشخص گردید که ادراک بیماری و کیفیت خواب با واسطه گری فاجعه سازی درد، توانستند به طور معنی داری افسردگی را پیش بینی کنند.
براساس نتایج حاصل از این پژوهش، می توان با استفاده از درمان های مناسب همچون درمان شناختی رفتاری، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، انجام مداخلات لازم برای بهبود کیفیت خواب و کاهش درد در این بیماران و تعدیل افکار فاجعه آمیز، از ابتلای این بیماران به افسردگی جلوگیری کرد.

بیماری دیابت نوع دو یک بیماری مزمن با عوارض متنوع و متغیر می باشد که سبب به چالش کشیده شدن سازگاری روانی اجتماعی بیماران می گردد. این مطالعه با هدف تاثیر برنامه آموزشی بر اساس مدل سازگاری «روی»بر سازگاری روانی اجتماعی بیماران دیابتی نوع دو بیرجند در سال 1392 صورت گرفته است.
در این مطالعه نیمه تجربی، از بین بیماران دیابتی نوع دو، با سن 30 تا 70 سال مراجعه کننده به کلینیک دیابت بیرجند 60 نفر از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب و از طریق تخصیص بلوکینگ در دو گروه شاهد و مورد قرار گرفتند. ابتدا فرم مشخصات دموگرافیک، پرسشنامه سازگاری روانی اجتماعی با بیماری در هر دو گروه تکمیل گردید و در گروه مورد علاوه بر ابزار فوق فرم بررسی و شناخت «روی»نیز تکمیل شد. در بیماران گروه مورد رفتارهای ناسازگار تعیین و براساس آن برنامه آموزشی تدوین و طی 8 جلسه آموزش گروهی و 2 جلسه آموزش چهره به چهره اجرا گردید و به مدت 1 ماه از طریق تماس تلفنی پیگیری شدند. یافته ها با استفاده از نرم افزار اماری 15spss و آزمون های آماری تی مستقل و تی زوجی و کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در گروه مورد پس از مداخله به جز در مولفه روابط جنسی ) 66/0 (P=در سایر ابعاد آگاهی و نگرش نسبت به بیماری، محیط کار، محیط خانواده، روابط فامیلی، محیط اجتماعی، اختلالات روانشناختی و در کل، کاهش معنی داری در میانگین نمره سازگاری روانی اجتماعی نسبت به قبل از مداخله حاصل شد( 05/0 P<). در گروه شاهد میانگین نمره سازگاری روانی اجتماعی فقط در مولفه محیط خانواده، بعد از مداخله نسبت به قبل به طور معنی داری افزایش داشت ( 002/0 P=).
نتایج این مطالعه موید اثر مثبت آموزش بر اساس الگوی سازگاری «روی»بر بیماران دیابتی نوع دو می باشد چرا که ارتقاء حیطه های مختلف سازگاری روانی اجتماعی با بیماری می تواند نتیجه مدیریت رفتارهای ناسازگار و توسعه سازگاری با شرایط متغیر بیماری دیابت باشد. با توجه به هزینه کم و غیر تهاجمی بودن الگوی سازگاری روی در ارائه مراقبت ها بدون نیاز به دستور پزشک می تواند در بررسی و شناخت و ارزشیابی بیماران دیابتی نوع دو کاربرد داشته باشد.

سلامت روانی نوجوانان مبتلا به دیابت نوع دو تحت تاثیر متغیرهای زیادی است که از مهمترین آنها می توان به ویژگی های شخصیتی و گرایش های مذهبی اشاره کرد. این پژوهش با هدف بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و گرایش های مذهبی با سلامت روانی نوجوانان مبتلا به دیابت نوع دو به منظور ارائه راهکارهای مراقبت و پرستاری انجام شد.
این پژوهش توصیفی – تحلیلی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش همه نوجوانان مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه کننده به مرکز بهداشتی درمانی شهر قرچک در سال 1394 بودند. از میان آنان 120 بیمار با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. همه آنها پرسشنامه های ویژگی های شخصیتی (PCQ)، گرایش های مذهبی (RAQ) و سلامت روانی (GHQ) را تکمیل کردند. داده ها با با روش های همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیری با مدل گام به گام و با استفاده از نرم افزار SPSS-19 تحلیل شدند.
یافته ها نشان داد روان نژندی و گرایش مذهبی بیرونی با سلامت روانی نوجوانان مبتلا به دیابت نوع دو رابطه منفی و معنادار و برون گرایی، سازگاری، وظیفه شناسی و گرایش مذهبی درونی با سلامت روانی نوجوانان مبتلا به دیابت نوع دو رابطه مثبت و معنادار داشتند. در یک مدل پیش بین متغیرهای وظیفه شناسی، برون گرایی و گرایش مذهبی درونی توانستند 1/28 درصد از تغییرات سلامت روانی نوجوانان مبتلا به دیابت نوع دو را پیش بینی کنند (01/0P≤).
با توجه به نتایج این مطالعه پیشنهاد می شود مشاوران و درمانگران به نشانه های متغیرهای مذکور توجه کرده و بر اساس آنها برنامه های مناسبی برای بهبود سلامت روانی نوجوانان مبتلا به دیابت نوع دو طراحی کنند.

زخم پای دیابتی از عوارض جدی دیابت به شمار می آید و در مواردی می تواند به قطع عضو اندام تحتانی بیانجامد.آموزش می تواند ازعوارض دیابت از جمله زخم پای دیابتی پیشگیری نماید .بررسی حیطه های سه گانه اموزشی( شناختی،عملکردی و عاطفی) میتواند راهکار مناسبی جهت برنامه ریزی صحیح آموزشی در واحد های بستری ارایه دهد.
این مطالعه به صورت توصیفی و تحلیلی و تک مرحله ای بین 60 بیمار مبتلا به زخم پای دیابتی (30مرد و 30زن)بستری در بیمارستان نور و علی اصغر(ع) شهر اصفهان انجام شد اطلاعات از طریق پرسشنامه در حیطه شناختی و عملکردی و عاطفی بررسی شدو تجزیه و تحلیل اطلاعات با آمار توصیفی و آنالیز واریانس با استفاده از spss نسخه 20 انجام شد.
بررسی ها نشان داد هر دو جنس نیاز های آموزشی یکسانی در حیطه عملکردی و شناختی دارند(p>0/05).اما در حیطه عاطفی نگرانی و ناامیدی از آینده بیماری، در زنان بیشتر مشاهده شد.
نتایج مطالعه حاضرکه جهت تعیین نیازهای یادگیری در حیطه های سه گانه یادگیری در جهت برنامه ریزی آموزشی انجام شده، نشان داد که باید نیازهای یادگیری در هر سه حیطه شناختی و عملکردی وبا تاکید بیشتر بر حیطه عاطفی مورد توجه قرار گیرد تا بتوان با توجه به تعیین نیازهای آموزشی به ارائه طرح آموزشی مناسب و کاربردی اقدام ورزید.

بیماری های اندام های تحتانی از جمله بیماری شریان های محیطی، نوروپاتی محیطی، زخم پاها و نیز آمپوتاسیون اندام های تحتانی، در افراد دیابتی شایعتر از افراد غیردیابتی است و 30% افراد بالای 40 سال را تحت تاثیر قرار می دهد. زخم های پا شایعترین، جدی ترین و پر هزینه ترین عوارض دیابت هستند و خطر مرگ را در بیماران دیابتی، 2-4 برابر افزایش می دهند و شناسایی عوامل خطر آن می تواند از ایجاد عوارض جبران ناپذیر آن جلوگیری نماید از این رو مطالعه ای با هدف بررسی وضعیت پا در بیماران مبتلا به دیابت انجام گردید.
در این مطالعه مقطعی از نوع توصیفی_تحلیلی، بصورت نمونه گیری دردسترس، وضعیت پا در 355 بیمار دیابتی مراجعه کننده به مرکز آموزشی-درمانی رازی رشت در سال 1392 توسط یک پرستار آموزش دیده مورد بررسی قرار گرفت. داده ها از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزار آماری SPSS نسخه 16 و آزمون های آماری توصیفی و استنباطی مجذورکای و رگرسیون لوجستیک استفاده گردید و سطح معناداری کمتر از 05/0 معنادار در نظر گرفته شد.
براساس آزمون کای اسکویر میان زخم پا و پوست خشک و بدون تعریق(01/0P=)، فیشر(004/0P=)، اختلال دررشد ناخن های پا(02/0P=)، تاول(008/0P=)، انگشت چکشی(05/0P=)، انگشت چنگالی(001/0P=)، مفصل شارکوت(02/0P=)، حس درد سطحی با سنجاق و حس ارتعاش با دیاپازون (001/0P=)، نبض پشت پایی و تیبیای خلفی راست و چپ(001/0P<)، جوشگاه زخم قبلی(001/0P=)، علت بستری در بیمارستان و سابقه بستری قبلی بعلت ضایعات پاها(001/0P=) ارتباط معنادار وجود دارد. تجزیه و تحلیل نهایی متغیرها بر اساس مدل رگرسیون لوجستیک، نشان داد که متغیرهای مرتبط با وضعیت پا در بیماران دیابتی، تاول، انگشت چنگالی و علت بستری در بیمارستان مرتبط با بیماری دیابت است.
ازآنجایی که عواملی ازجمله تاول، انگشت چنگالی علت بستری در بیمارستان مرتبط با بیماری دیابت در بروز زخم پا تاثیر گذار هستند، پرستاران می توانند با شناسایی این عوامل خطر نقش موثری در پیشگیری و درمان به موقع زخم پا داشته باشند.