فهرست مطالب

گلجام - پیاپی 30 (بهار و تابستان 1396)

نشریه گلجام
پیاپی 30 (بهار و تابستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/04/19
  • تعداد عناوین: 6
|
  • حبیبه شریف *، پرویز اسکندرپور خرمی، اصغر فهیمی فر صفحات 5-25
    طراحی نقوش گلیم و فرش، دارای ارزش هایی است که علیرغم توجه بسیاری از هنرمندان و هنردوستان، هنوز جای بررسی بسیار دارد. زیرا که تمام هنرمندان و پژوهشگران بر این باورند که این نقوش از طبیعت الهام گرفته شده است. دیدگاه طراح نقوش گلیم جیرفت نسبت به مسائل مختلفی که مضمون آثارش را تشکیل می دهد، نگرشی آرمانی بوده که زائیده ی فکر و باورهای هنرمند، بنا به الهامات، احساسات و اشتیاقش می باشد. لیکن هنرمند طراح نقوش گلیم جیرفت سعی دارد که مخاطب خود را از طریق دگرگونی طبیعت زیبا، به زیبایی ازلی و مطلق رهنمون سازد، این همان سلوکی است که خود نیز پیموده است. نوشتار پیش روی سعی دارد که با نگاهی به نقوش گلیم جیرفت؛ آن ها را از نظر ویژگی های تصویری و نیز وجود تشابهشان با برخی از عناصر طبیعت و چگونگی تطبیق آن ها با طبیعت مورد مطالعه و بررسی قرار دهد، این پژوهش از لحاظ ماهیت؛ توصیفی، تحلیلی و تاریخی بوده و به روش میدانی- کتابخانه ای تدوین یافته است. ضرورت انجام چنین تحقیقی می تواند هنرمندان و طراحان نقوش را به شناخت دقیق تری نسبت به دیدگاه طراحان گذشته و شیوه تغییرات این فرم ها آشنا سازد. بر اساس تقسیم بندی نقوش به چهار گروه: گیاهی، حیوانی، اشیاء و انتزاعی- اقتباسی، این نتیجه حاصل گردید که از لحاظ گستردگی نقوش در فضای متن و حاشیه گلیم های جیرفت، گروه حیوانی در درجه ی اول؛ و پس از آن، به ترتیب گروه انتزاعی – اقتباسی، اشیاء و گیاهی قرار دارد. این نقوش متاثر از منطقه جغرافیایی و نیز اعتقادات مردم بافنده آن است.
    کلیدواژگان: نقوش گلیم جیرفت، گیاهی، جانداران، اشیاء، انتزاعی - اقتباسی
  • آزاده نیکویی *، مهرانگیز مظاهری صفحات 26-38
    با مهاجرت قوم بنی اسرائیل به ایران و سایر کشورهای تولیدکننده فرش، نقش آنها در تجارت سبب شد تا اندیشه های مذهبی آنان رفته رفته به هنرهای سنتی این کشورها راه یافته و قالی های کلیمی پدید آیند که نقوش مذهبی آیین موسی (ع) یا امضای تجار کلیمی را دربر می گیرند. از سال 1850 میلادی قالی های کلیمی در شهرهای مهم ایران همچون تبریز، کاشان و کرمان بافته می شدند که محصول تلفیق نقوش مذهبی کلیمی با طرح ها و هنر غنی قالی بافی ایرانی بودند. از طرف دیگر با تشکیل دولت اشغالگر قدس و مهاجرت اقوام کلیمی از سراسر جهان به فلسطین اشغالی، تجربیات کلیمیان در ایران و کشورهای تولیدکننده فرش، و نیز مدارس اتحاد به آنها در تاسیس کارگاه های هنری تولیدی کمک نمود تا از راه تولید آثار هنری، برای جامعه جدید کلیمی پیشینه مصور فرهنگی فراهم کنند. از تحلیل و قیاس تاریخی و نشانه شناختی پنج نمونه پرتعدادتر این قالی ها در ایران و فلسطین اشغالی، چنین برآمد که تفاوت در انگیزه و بستر تولید، قالی های این دو منطقه را متفاوت نموده است. نمونه های ایرانی به سنت فرش و ارزش های زیبایی شناختی آن وفادار بوده اند و انگیزه اقتصادی هنری در آنها اولویت دارد اما در نمونه های فلسطین اشغالی، با گزینش طرح های و نشانه های مذهبی سیاسی اهداف سیاست تحت لوای مذهب اولویت می یابد.
    کلیدواژگان: قالی، کلیمی، ایران، فلسطین اشغالی
  • مهرداد شهبازی منشادی *، حبیب الله سالارزهی صفحات 39-52
    از یکسو به علت کاهش درآمد نفتی کشور و نیاز مبرم به ارز آوری صادرات غیرنفتی علی الخصوص صنعت فرش به عنوان مهمترین کالای صادرات غیرنفتی و از سوی دیگر به علت روند نزولی میزان صادرات فرش دستباف به عنوان یک برند ملی در بازار جهانی و پیشی گرفتن کشورهایی همچون چین و هند از ایران در سالهای اخیر ، هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی مولفه های استراتژیک تاثیرگذار برصنعت فرش دستباف به عنوان یک برند ملی در بازار جهانی می باشد. برای نیل به این هدف از رویکرد تلفیقی تحلیل استراتژیک و تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. نخست به منظور شناسایی نقاط ضعف، قوت، فرصت و تهدید با مطالعات عمیق کتابخانه ای و سپس با هدف جمع آوری داده های کیفی با تعدادی ازکارشناسان این صنعت مصاحبه های آزاد و هدایت شده صورت گرفت. همچنین جهت جمع آوری اطلاعات مستندتر از دو پرسشنامه ارجحیت بندی و سنجش اهمیت نسبی عوامل موثر استفاده گردید. بنابر تجزیه و تحلیل نتایج این تحقیق، نقطه قوت قابل اعتماد و شناخته بودن برند فرش ایرانی ، و در مقابل ضعف عدم توجه به خواست ، نیاز و سلیقه بازار جهانی بین عوامل داخلی و فرصت لغو تحریم های بین المللی در مسیر اجرای برجام و تهدید ورود رقبای خارجی با امکانات پیشرفته تر و کاهش سهم بازار در سالهای اخیر ، مهمترین عوامل خارجی موثر بر جایگاه این صنعت بود. همچنین استراتژی برتر برای ارتقا جایگاه در این صنعت استراتژی تهاجمی (SO) انتخاب شد. بنابرنتایج پژوهش پیشنهاد می شود فعالان این صنعت برنامه ای جامع جهت شناسایی بازارهای بکر،دنج و دست نخورده جهانی ، ورود سرمایه و تخصص خارجی ، بهینه سازی مصرف منابع و کاهش بهای تمام شده محصول ، تقویت سفارش پذیری و در نهایت بهبود کانالهای توزیع و فروش با اتکا به دانش فناوری اطلاعات تدوین نمایند.
    کلیدواژگان: برند ملی، تحلیل استراتژی، صنعت فرش دستباف، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP، مدل SWOT
  • امین محمدی استادکلایه *، ناصر بیات، محمد امین خراسانی، راحله نیک روش صفحات 53-67
    فرش دستباف به عنوان عمده ترین و اصیل ترین صنعت دستی کشور، از لحاظ اشتغال به ویژه در مناطق روستایی و نیز از نظر صادرات غیر نفتی جایگاه مهمی دارد و بخش قابل توجهی از تولید ناخالص ملی را تشکیل می دهد. تحقیقات نشان می دهد که این صنعت در طی سال های اخیر با چالش های قابل ملاحظه ای مواجه شده است. فرش دستباف ترکمن با ابعاد و ارزش های برجسته اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، تولید و عرضه می گردد، اما از سال ها قبل سیر تولید و عرضه آن روند نزولی در پیش گرفته است. بر این پایه پژوهش حاضر به شناخت و تحلیل علل رکود صنعت قالیبافی در ده روستای شهرستان گنبد کاووس می پردازد. روستاهای مورد مطالعه از توابع دهستان های سلطانعلی، فجر، آق آباد و باغلی ماراما واقع در بخش مرکزی شهرستان گنبد کاووس هستند. روش تحقیق ترکیبی و اکتشافی است. نخست با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه ساختار یافته شناخت علل رکود صنعت قالی بافی از دیدگاه کارشناسان در منطقه مورد مطالعه با استفاده از روش کدگذاری باز تجزیه و تحلیل گردید و بر این اساس 16 علت اصلی اثر گذار در رکود قالی بافی در روستاهای مورد مطالعه شناسایی شد .سپس، نتایج این بخش از پژوهش، اساس طراحی پرسشنامه در مرحله بعد قرار گرفت. با طراحی پرسشنامه در چارچوب طیف لیکرت دیدگاه زنان قالیباف روستایی در ارتباط با علل ذکر شده پیرامون رکود صنعت قالی بافی مورد شناخت قرار گرفت. آزمون t تک نمونه ای و روش خوشه بندی سلسله مراتبی برای تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه به کار رفت. بر این اساس دیدگاه پاسخگویان نشان می دهد که مقوله های «ضعف سیاست های حمایتی دولت از فرشبافان» و «ضعف جنبه های اقتصادی در برنامه ریزی توسعه روستایی» به ترتیب دارای بیشترین تاثیر بر رکود صنعت فرش بافی، و مقوله های «ضعف خلاقیت و نوآوری در زمینه طرح، رنگ، نقشه و کیفیت مواد اولیه» و «عقب ماندگی فنی و تکنولوژیکی در تولید فرش دستباف» به ترتیب دارای کمترین تاثیر بر رکود صنعت فرش بافی در روستاهای مورد مطالعه است.
    کلیدواژگان: صنعت قالیبافی، رکود، اقتصاد روستایی، شهرستان گنبدکاووس، فرش دستباف ترکمن
  • داود فیض، محمد علی سیاه سرانی کجوری* صفحات 68-82
    صادرات فرش دستباف ایرانی به عنوان یک کالای استراتژیک در حوزه صادارت غیرنفتی از اهمیت بسزایی برخوردار است، لذا شناسایی موانع این صنعت و ارائه راهکارهای بهینه جهت تسهیل صادرات آن حائز اهمیت است. هدف پژوهش حاضر شناسایی موانع صادرات فرش دستباف ایرانی با استفاده از دیدگاه بازاریابی کل نگر و ارائه تسهیل کننده های مربوط به آن در قالب یک مدل مفهومی است. بر این اساس پژوهش حاضر از نظر هدف اکتشافی و از نوع آمیخته و از نظر نتیجه کاربردی است. در مرحله اول پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی (تحلیل محتوا)، 57 کد به عنوان موانع صادرات فرش دستباف ایرانی استخراج و با توجه به قرابت معنایی در 6 طبقه دسته بندی شدند و به منظور برطرف نمودن این موانع، برای هر طبقه یک مفهوم به عنوان تسهیل کننده پیشنهاد شد. در مرحله دوم پژوهش با استفاده از رویکرد کمی (مدلسازی ساختاری تفسیری)، مدل مفهومی عوامل تسهیل کننده صادرات فرش دستباف ایرانی طراحی شد. نهایتا با استفاده از ماتریس قدرت نفوذ-وابستگی و مدل مفهومی پژوهش پیشنهاداتی جهت تسهیل صادرات فرش دستباف ایرانی ارائه شد.
    کلیدواژگان: صادرات، فرش دست باف ایرانی، بازاریابی کل نگر، مدلسازی ساختاری تفسیری
  • پروانه سلاطین* صفحات 83-105
    هدف اصلی این مقاله، بررسی رفتار مصرف کنندگان داخلی به تغییرات درآمد، قیمت (محاسبه کشش های درآمدی، قیمتی و متقاطع کفپوش های نسجی، فرش دستباف و فرش ماشینی) می باشد. نتایج حاصل از برآورد مدل ها با استفاده از روش OLS در دوره زمانی 1389-1363 نشان می دهد هر دو کفپوش فرش دستباف و فرش ماشینی کالایی با کشش می باشند هرچند فرش ماشینی با کشش تر از فرش دستباف می باشد. این موضوع نشان می دهد که عکس العمل مصرف کنندگان فرش ماشینی نسبت تغییر یکسان قیمت هر دو کفپوش، بیشتراست. همچنین مقادیر کشش های متقاطع بدست آمده نشان می دهد به ترتیب فرش ماشینی، گلیم و موکت، کاشی و سرامیک جانشین های قوی برای فرش دستباف می باشند. نتایج حاصل از مقادیر کشش های متقاطع بدست آمده در برآورد تابع تقاضای داخلی فرش ماشینی نیز کاشی و سرامیک، فرش دستباف، گلیم و موکت را جانشین های قوی برای فرش ماشینی نشان می دهد. بر اساس مقادیر کشش های درآمدی بدست آمده در برآورد توابع تقاضا، فرش دستباف و ماشینی کالایی لوکس می باشند.
    کلیدواژگان: تقاضا، کفپوش، فرش دستباف، فرش ماشینی
|
  • Azadeh Nikouei*, Dr. Mehrangiz Mazaheri Pages 26-38
    Emigrating Jews to Iran and other countries, known for handmade rugs craft, caused penetrating their beliefs into those countries’ traditional artifacts and also developing Jewish rugs. According to ostensible characteristics, Jewish rugs are ones which contain Judaic signs or Jewish Merchants’ signatures. Since 1850 Jewish rugs have been produced in main cities of Iran, e.g. Kashan, Tabriz and Kerman. In fact, they were the result of combination of Judaic patterns and the rich Iranian rug craft. Occupying Palestine and emigrating Jews from all over the word, their experience of rug art and also Alliance Israelite schools helped Jews to prepare a fabricated cultural identity through producing new artifacts for their new society. Analyzing and Comparing five more abundant Jewish rugs of Iran and Occupied Palestine, semiotically and considering historical background, showed that the difference between motivations and territorial background has made their products various. Iranian cases have been faithful to the rug tradition and its aesthetic, considering workmanship and financial goals, but the cases of Occupied Palestine, Politic aims behind religious patterns and signs, have been prior than other values.
    Keywords: rug, Jewish, Iran, Occupied Palestine
  • Mehrdad Shahbazi Manshadi, Habibollah Salarzehi Pages 39-52
    On the one hand, due to reduce oil revenues and the need for the exchange of non-oil export, especially carpet industry as the most important goods of non-oil export and on the other hand, due to the downward trend of carpet export as a national brand in the global market and overtaking countries such as China and India from Iran in recent years, the purpose of this study is to identify and prioritize strategic effective components on Hand-woven Carpet industry as a national brand in the global market. To achieve this purpose, we used the integrated approach for strategic and hierarchical analyses. First, we conducted directed and free interviews with a number of experts in the industry in order to identify the weaknesses, strengths, opportunities and threats with deep library studies and to collect the qualitative data. Also, for collecting documentary information, we used two questionnaires to prioritize and measure the relative importance of effective factors. According to analysis of the research results, the most important effective internal factors on the industry's position include: to be reliable and well-known the brand of Iranian carpet, and the lack of attention to requests, needs and tastes of the world market and the most important effective external factors on the industry's position include: the opportunity of terminating international sanctions in regard to Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) and the threat of entry the foreign competitors with more advanced facilities and reducing market share in recent years. Also, the aggressive strategy (Strength, Opportunity) was selected as the superior strategy for the promotion of position in the industry. According to the results, it is suggested that activists in this industry establish a comprehensive plan to identify untapped and intact world markets, capital entry and foreign expertise, optimizing resource consumption and reducing the cost of product, reinforcement of order -taking and finally, improving the distribution and sales channels by relying on knowledge of information technology.
    Keywords: nation brand, Handmade Carpet, SWOT model, strategy analysis, analytic hierarchy process
  • Dr Amin Mohammadi Ostadkelayeh*, Dr Naser Bayat, Dr Mohammadiamin Khorasani Raheleh Nik Ravesh Pages 53-67
    Handmade carpet as biggest and most original handicraft in Iran, in terms of employment speially in rural areas as well as in terms of non-oil exports has an important place and a significant proportion of GDP accounted for this. Research shows that the industry has faced significant challenges in recent years. Turkmen handmade carpet with outstanding dimensions and values of economic, social and cultural, production and supply dehumidified, but from the before years producing has taken a downward trend. On the basis this study is to identify and analyze the causes of depression in carpet industry in 10 Villages of Gonbad-e Qabus Township. Studied areas are in Sultan Ali, Fajr, Agh Abad and Baghli Marama sub-districts in Gonbad-e Qabus. Research methodology is combined and Extractive. First, using semi-structured interviews the causes of carpet depression from the perspective of industry experts in the study area using a coding method were analyzed which shows that the main reason of carpet weaving depression in 10 villages. Then the results of this part of the research, was basis of design the questionnaire. Questionnaire designed within the Likert scale framework, rural women 'views in relation to the causes of handmade carpet industry downturn was identified. T test and Hierarchical clustering analysis was used for analyzing questionnaire data. The view of respondents, shows that the Intra- group "lack of supportive government policies for carpet" and "weak economic aspects of rural development planning", respectively, have the greatest impact on the industry, and "lack of creativity and innovation in the field of design, color, map and quality of raw materials" and "technological backwardness in the production of carpethaveleast impact on the study villages.
    Keywords: Carpet Industry, Downturn, Rrual Economy, Gonbad-e Qabus Township, Handmade Turkmen Carpet
  • Dr. Davod Feiz, Mohammad Ali Siah Sarani Kajori* Pages 68-82
    Iranian hand-woven carpets as a strategic commodity in the field of non-oil exports is important, The identification of barriers to the industry and provide optimal solutions to facilitate its exports is important. This study aims to identify barriers to the export of Iranian handmade carpets using holistic marketing approach and offering its facilitators in the form of a concept model. In the first study, using a qualitative approach (content analysis), 57 code as barriers to the export of Iranian carpet extraction and according to semantic relationships were categorized into 6 classes and To overcome these obstacles, as facilitator for each class a concept proposed. In the second stage, using quantitative approach (interpretative structural modeling), the conceptual model was developed triggers for Iranian hand-woven carpets. Finally, the use of leverage-dependent matrix and conceptual model of research proposals to facilitate export of Iranian carpet was presented.
    Keywords: Exports, Iranian hand-woven carpets, holistic marketing, interpretive structural modeling
  • Dr Parvaneh Salatin* Pages 83-105
    The purpose of this paper is examines the domestic consumer behavior to income changes¡ floor coverings price (calculated income elasticity¡ price elasticity and cross-elasticity)¡ handmade carpets and of carpet by machinery.
    The results of the models using OLS method in the 1984-2010 shows that Both handmade carpets and carpet by machinery floor covering products are elastic goods; although¡ carpet by machinery is more elastic than handmade carpets. This implies that the reaction of consumer''s carpet by machinery greater than consumer''s handmade carpets (assuming an identical change in the price of both flooring). Due to the cross-elasticity values ​​obtained¡ in the estimated domestic demand for handmade carpets¡ the carpet by machinery¡ rugs and moquette¡ ceramic tiles are the stronger substitutes for handmade carpets.
    Due to the cross-elasticity values ​​obtained in the estimation of demand functions for carpet by machinery¡ the ceramic tile¡ handmade carpets and rugs and moquette¡ carpet by machinery are stronger substitutes. With respect to the values ​​obtained in the estimation of income elasticity of demand functions¡ both handmade carpets and carpet by machinery are luxury goods; although the income elasticity of handmade carpets¡ is more than the income elasticity of carpet by machinery.
    Keywords: Demand, textile, handmade carpet, carpet by machinery