نشریه رسانه های دیداری و شنیداری
پیاپی 10 (زمستان 1388)

فیلم مستندی که با به کارگیری سندهای آرشیوی باقی مانده ازیک موضوع، به بازسازی آن موضوع دست می زند، «فیلم مستند آرشیوی» خوانده می شود.
در این مستندها، مرحله پژوهش؛ اهمیت ویژه ای دارد که یکی از اهداف آن دستیابی به اسنادی است که مستقیما در فیلم به کار گرفته می شوند. برای رسیدن به چنین هدفی، پژوهشگر این نوع مستندها باید با مراحل «روش پژوهش اسنادی» آشنا باشد تا با به کارگیری آن بتواند به اسنادومدارک معتبرو موثق دست یابد.
این مقاله می کوشد با معرفی فیلم مستند آرشیوی و ویژگی های آن، نقش پژوهش اسنادی را در یافتن مدارک مفید به منظور تولید این نوع مستندها بررسی کند و با تبیین مراحل گوناگون این روش پژوهشی و تنگناهای پیش رو، اطلاعات کاربردی در این زمینه به پ‍ژوهشگرفیلم ارائه دهد.

یکی از اهداف این مقاله، تحلیل وضعیت فعلی تولید تله فیلم در سیمای جمهوری اسلامی ایران است. خصوصا در چند سال اخیر، رویکرد مدیریت کلان سازمان به تولید انبوه تله فیلم؛ گرایش زیادی پیدا کرده است. بدیهی است هر گونه رویکردی ،محسنات و محدودیت هایی دارد.
با شناخت دقیق و بررسی موشکافانه این جریان؛ می توان از منحرف شدن آن که منجر به افت کمی و محتوایی می شود، جلوگیری کرد.برای شناخت بهتر ابعاد این موضوع با ارزیابی تولیدات سال 86؛ توانستیم به نقاط مشترکی در مزایا و محدودیت های این تله فیلم ها برسیم که در این مقاله از آنها سخن گفته خواهد شد.

اولین هدف در کتب معاصر که حاوی رویکردهای هرمنوتیکی به کنش و ارتباطات انسانی هستند ، تحلیل و بررسی نظام انتقالی رایج در امر ارتباطات است. هر نظریه در باب هر منوتیک ارتباطاتی در خصوص رفتار انسانی ، همواره در موافقت و مخالفت با جهان بینی های غالب و شایع است. فهم کلمات در یک نوشتار یا گفتار، به معنای فهم خود و رابطه ای است که ما با آن متن داریم . ما معنا را از ناحیه متن دریافت نمی کنیم، بلکه به واسطه درگیر شدن با متن است که معنا را خلق می کنیم .
انسان پس از گفتگو یا ارتباط با شخص دیگر و در رجوع به قلب خود، به مجموعه ای از بی نهایت تصور برخورد می کند. رجحان هر یک از آن تصورات که حاکی از فعالیت ذهن آن شخص است، با توجه به زندگینامه خود، رخ می دهد.
اینکه کدام یک از آن تصورات ذهنی تعبیری روشن از متن یا شخص مورد ارتباط به دست می دهد، چیزی است که به کمک تفکر فازی و تعامل آن با مفهوم هرمنوتیک حاصل می گردد. مقاله حاضر سعی در تبیین این موضوع دارد.

امروز رادیو در کنار سایر رسانه های دیداری، مکتوب و آنلاین ایفای نقش می کند. رسانه های دیگر جذابیت های بصری خاص خود را برای جذب کودکان دارند اما این پرسش مطرح می شود که آیا رادیو می تواند در دوران کنونی مخاطب کودک را جذب کند؟ و شیوه های جذب مخاطب کودک برای رادیو در عرصه حضور دیگر رسانه ها چیست؟
این تحقیق با هدف بررسی موقعیت رادیو در ایران برای جذب مخاطب کودک صورت گرفته است و با بررسی ویژگی های روانشناختی کودک و ظرفیت های رادیو، این نتیجه به دست آمد: در زمینه آموزش، رادیو می تواند با استفاده از ظرفیت هایی که دارد و با توجه به ویژگی های کودکان، مخاطب کودک را در ایران جذب کند؛ البته به شرط آنکه این کارکرد در تولید برنامه های رادیویی درست به کار گرفته شود.

این پژوهش با هدف بررسی مقایسه ای میزان استفاده از اینترنت و تاثیر آن بر همبستگی اجتماعی« دانشجویان دانشگاه های آزاد و دولتی زنجان صورت گرفته است .
در این تحقیق، برای جمع آوری اطلاعات تکنیک پرسشنامه به کار گرفته شد و برای توصیف داده ها از آزمون های آماری چند متغیره استفاده شده است. همچنین، جامعه آماری این تحقیق، دانشجویان دانشگاه های آزاد و دولتی زنجان اند که بر اساس آمار در مجموع ، 21000 نفرند. از این تعداد 13000 نفر دانشجوی دانشگاه آزاد و 8000 نفر دانشجوی دانشگاه دولتی زنجان هستند.
حجم نمونه مناسب برای این تعداد جامعه آماری، با توجه به فرمول حجم نمونه کوکران، 377 نفر است. واحد آماری این پژوهش، دانشجویان دانشگاه های آزاد و دولتی می باشند.
نتایج این تحقیق نشان می دهد که بین استفاده از اینترنت و میزان همبستگی اجتماعی ارتباطی وجود دارد. میزان همبستگی اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد بیشتر از دانشجویان دانشگاه دولتی است. میزان همبستگی اجتماعی بین مقاطع مختلف تحصیلی متفاوت است؛ فوق لیسانس بیشتر از فوق دیپلم و فوق دیپلم، بیشتر از لیسانس است

سیستمهای چند عاملی به سرعت در حوزه های مختلفی از جمله روباتیک، کنترل توزیع شده، ارتباطات دوربرد، رسانه ها، بازی های رایانه ای و غیره کاربرد پیدا می کنند. انجام بسیاری از وظایف در این حوزه ها نیازمند آن است که عامل ها بتوانند علاوه بر همکاری با یکدیگر بطور همزمان (آنلاین) با کاربر خود نیز در تعامل باشند. در این مقاله همکاری عامل ها با توجه به نوع همکاری آنها در سیستمهای چند عاملی و استرات‍ژی های مورد استفاده آنها معرفی و مقایسه شده اند، کاربرد سیستم های چند عاملی در رسانه های دیجیتالی و خبرگزاری ها بررسی شده و در نهایت سنجه های جدیدی برای بالا بردن کارائی چنین سیستم هایی ارائه شده است.

این مقاله به توصیف روشی جدید برای ارزیابی تاثیر یک فیلم بر فعالیت مغزی بینندگان می پردازد. در این روش، فعالیت مغز در خلال تماشای آزاد فیلم ها از طریق «تصویربرداری کارکردی به شیوه تشدید مغناطیسی»[1] (fMRI) اندازه گیری می شود و به منظور ارزیابی شباهت ها در زمان پاسخ دهی و منطقه پاسخ دهنده مغز در بین بینندگان هنگام تماشای فیلم از تحلیل «همبستگی میان سوژه ای»[2] (ISC) استفاده می شود. نتایج تحقیقات ما نشان می دهند که بعضی از فیلم ها می توانند به مقدار درخور توجهی فعالیت مغزی و حرکات چشمی بینندگان را کنترل کنند. با وجود این، یافته های مذکور برای انواع محصولات متحرک تصویری مصداق ندارد و میزان کنترل فعالیت های مغزی بینندگان به تبع محتوا و تدوین و سبک کارگردانی فیلم تفاوت می کند. به نظر ما ISC می تواند در حوزه مطالعات سینما به منزله یک ابزار سنجش کمی عصب شناختی مفید واقع شود و از آن به منظور سنجش تاثیرات سبک های گوناگون تولید فیلم بر مغز بینندگان استفاده شود؛ ISC همچنین می تواند روش ارزشمندی برای ارزیابی بهتر محصولات در صنعت فیلم سازی و سینما باشد. به این نتیجه رسیده ایم که این روش با نزدیک کردن دو رشته کاملا متفاوت و دور از هم عصب شناسی شناختی و مطالعات سینما می تواند دریچه ای به سوی یک فضای بین رشته ای جدید به نام «مطالعات سینمایی عصب پایه»[3] باز کند.
[1]. Functional Magnetic Resonance Imaging.
[2]. Inter-subject Correlation.
[3]. Neurocinematic Study.

شاید بهترین نقطه شروع برای معرفی کتاب روان شناسی رسانه؛ معرفی شاخه ی به نسبت نوین روان شناسی رسانه باشد. در وهله نخست، این پرسش به جایی است که زمینه ساز پیدایش یک رشته نوین دانشگاهی چیست؟ بی شک تداوم مطالعات منظم و تربیت دانشجو برای: 1) پاسخ به پرسش های برخاسته از مشکلات یا تسهیلاتی که ممکن است تحولات نوین (مانند ورود تمام عیار رسانه ها به زندگی مردم) پدید آورده باشند (حوزه کاربردی) و 2)، ضرورت مطالعه و پژوهش پیرامون نظریه پردازی یا نقد نظریه هایی است که پیش از این برای تبیین روابط متغیرهایی مطرح شده بودند که در دامنه حوزه موضوعی رشته نوین قرار دارند (حوزه نظری).
روان شناسی رسانه[1]، در 1985 به عنوان شاخه 46ام روان شناسی در انجمن روان شناسی امریکا[2] در راستای این دو هدف تشکیل و به رسمیت شناخته شده است. این شاخه از روان شناسی، چنان چه از نام آن پیداست، نظام میان رشته ای[3] نوینی قلمداد می شود که بیشترین همپوشی ها را از یکسو با روان شناسی و از سوی دیگر با حوزه مباحث ارتباط جمعی و بویژه رسانه ها دارد. پنهان کردنی نیست که از میان رسانه های سنتی، تلویزیون و سینما، و از میان رسانه ها نوین، اینترنت با تمام تجهیزات آن، همراه با بازی های رایانه ای بیشترین سهم توجه و پژوهش را در این زمینه به خود جلب کرده اند. البته، مطالعه و پژوهش پیرامون روزنامه، مجله و رادیو نیز فراموش نشده اند.
[1] Media Psychology
[2] American Psychological Association
[3] Interdisciplinary