نشریه آینده پژوهی مدیریت
سال بیستم شماره 1 (پیاپی 80، بهار 1388)

با افزایش حجم معاملات در بازار اوراق بهادار ایران و نوسانات این بازار به وجود ابزارهای مناسب که بتواند وضعیت مالی شرکت ها را پیش بینی نماید احساس می شود. جهت پیش بینی وضعیت آینده شرکت ها مدل های متفاوتی ارائه شده است که هر کدام از این مدل ها از روش تحلیلی گوناگون استفاده کرده و هر یک دارای نقاط قوت و ضعف خاص خود می باشند.
این تحقیق درصدد است تا سه مدل آلتمن، اوهلسان و زاوگین را با توجه به شرایط بازار اوراق بهادار تهران تعدیل نموده و توانایی آنها را در طبقه بندی شرکت ها به دو گروه موفق و نا موفق و پیش بینی توقف فعالیت با هم مقایسه نماید نتیج آزمون فرضیه ها نشان می دهد که مدل های تعدیل شده آلتمن، اوهلسان و زاوگین توانایی طبقه بندی شرکت ها را به دو گروه موفق و نا موفق دارند. در خصوص مقایسه مدل ها با هم نتایج آزمون فرضیه ها نشان می دهد این مدل ها در شرایط مالی و اقتصادی ایران در پیش بینی توقف فعالیت شرکت ها با هم تفاوت معنی دار ندارند و می توان از هر سه مدل یاد شده در پیش بینی توقف فعالیت شرکت ها استفاده کرد.

این پژوهش به بررسی رویکردهای مختلف در زمینه بازار گرایی می پردازد. هدف بهبود مفهوم سازی و سنجش بازار گرایی با معرفی یک مدل جدید بر مبنای سه معیار مختلف بازارگرایی شامل معیار کوهلی و جاوورسکی (1990)، معیار نارور و اسلاتر (1990) و معیار ماتسونو و منتزر (2000) می باشد. به منظور آزمون این ادعا که بازارگرایی پیش نیاز عملیات موفق کسب و کار می باشد، پژوهش حاضر به بررسی ماهیت رابطه بین بازارگرایی و عملکرد کسب و کار پرداخته و بر برخی از مهمترین عوامل تاثیر گذار در این زمینه شامل عوامل درونی، محیط بیرونی و همچنین نوع استراتژی کسب و کار متمرکز می گردد.
بدین منظور آن گروه از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار که تولید کننده کالای مصرفی بوده و اطلاعات عملکرد مالی و بازاری آنها طی سال های 1380 تا 1383 موجود بود جامعه اماری تحقیق حاضر را تشکیل دادند و اطلاعات مورد نیاز از بالاترین فرئ مسئول در حوزه بازاریابی و فروش شرکت کسب شد. متغیرهای اصلی این تحقیق عبارتند از: بازارگرایی توسعه یافته، ساختار سازمانی( رسمی بودن، متمرکز بودن، گروه بندی یا تخصصی سازی)، مدیریت ارشد( تاکید مدیریت ارشد بر بازار گرایی، ریسک گریزی مدیریت ارشد)، پویایی بین واحد های سازمانی (تعارض بین واحدها و همبستگی بین واحدها)، سیستم پاداش، ساختار تقاضا( نرخ رشد بازار، قدرت خریدار)، ساختار عرضه (آشفتگی تکنولوژیک، قدرت عرضه کننده)، ساختار رقابت (شدت رقابت، موانع ورود/خروج) و شاخص های عملکرد نیز شامل عملکرد سازمانی کسب و کار( تعهد سازمانی و روحیه همکاری و همدلی)، عملکرد کسب و کار( سهم بازار) و عملکرد مالی کسب و کار( رشد فروش، گردش کل دارایی ها، بازگشت دارایی ها، بازگشت فروش و بازگشت سرمایه). در تحقیق حاضر از استنباط آماری، روش های آماری ناپارامتریک، آزمون فیشر و تحلیل همبستگی اسپیرمن استفده شده است.
به منظور جمع آوری اطلاعات لازم جهت آزمون فرضیات تحقیق پرسشنامه خام به همراه نامه ای از سوی دانشگاه به هر شرکت ارائه شده و پس از پیگیری های مکرر در اولین مرحله دستیابی به 27 پرسشنامه تکمیل شده فراهم گردید. در مرحله بعد جهت دستیابی به نرخ پاسخ بیشتر برای آن دسته از شرکت هایی که به پرسشنامه پاسخ نداده بودند مجددا پرسشنامه ای همراه با یک نامه . همین طور پاکت پست جواب قبول که هزینه پستی آن از قبل توسط محقق پرداخت شده بود ارسل (پست پیشتاز) گردید و این بار تعداد 6 پرسشنامه تکمیل شده دیگر حاصل شد . جمعا 33 پرسشنامه و نرخ پاسخ 64% حاصل شد.
از بین همه متغیرهای درون سازمانی تنها متغیر تاکید مدیریت ارشد بر بازارگرا بودن سازمان با بازارگرایی توسعه یافته دارای ارتباط مستقیم بوده و ارتباط مستقیم بازارگرایی توسعه یافته و شاخص بازگشت دارایی ها و سهم بازار نیز تایید شد. در رابطه با فرضیاتی در زمینه اثر تعدیل کننده متغیرهای برون سازمانی در رابطه بازارگرایی توسعه یافته و عملکرد کسب و کار نیز می توان گفت رابطه معکوس موانع ورود/ خروج با شدت رابطه بین بازارگرایی توسعه یافته و بازگشت دارایی ها، بازگشت فروش و بازگشت سرمایه؛ رابطه مستقیم میزان رقابت با شدت رابطه بین بازارگرایی توسعه یافته و بازگشت دارایی ها؛ رابطه معکوس آشفتگی تکنولوژیک با شدت رابطه بین بازارگرایی توسعه یافته و سهم بازار؛ رابطه مستقیم قدرت عرضه کننده با شدت رابطه بین بازارگرایی توسعه یافته و سهم بازار؛ رابطه مستقیم آشفتگی بازار با شدت رابطه بین بازارگرایی توسعه یافته و گردش کل دارایی ها؛ بازگشت سرمایه و بازگشت دارایی ها؛ رابطه معکوس قدرت خریدار با شدت رابطه بین بازارگرایی توسعه یافته و بازگشت سرمایه و بازگشت دارایی ها و رابطه مستقیم نرخ رشد بازار با شدت رابطه بین بازارگرایی توسعه یافته و بازگشت فروش به تایید رسید.

از دهه 1990 پدیده ی «جهانی شدن»، یکی از بحث برانگیزترین موضوعات، فرا روی کشورها قرار گرفته است، و در مورد جهانی شدن اظهار نظرهای بسیاری وجود دارد و بررسی آثار و پیامدهای گسترده ی این فرایند بر ابعاد مختلف حیات انسانی از جمله آثار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن توجه خاص اندیشمندان مدیریت، سیاستمداران، اقتصاد دانان و متولیان فرهنگی جهان را به خود جلب کرده است. در این تحقیق ضمن بررسی عوامل موثر در جهانی شدن و تاثیر جهانی شدن بر عوامل مختلف سیاسیف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، سعی شده است موضوع جهانی شدن از لحاظ کمی مورد بررسی قرار بگیرد. بنابراین سوال اصلی تحقیق این است که عوامل موثر در جهانی شدن کداند؟ در بین عوامل جهانی شدن نقش کدام عامل مهم تر است؟ آیا با آزاد سازی اقتصادی و کاهش فساد مالی در ایجاد اصلاحات نظام مدیریتی رتبه ایران در جهانی شدن ارتقاء می یابد؟ و نقش کدامیک (آزاد سازی اقتصادی و کاهش فساد مالی) در رتقاء موقعیت در جهانی شدن بیشتر است؟
هدف تحقیق، جواب به سوالات فوق در جهت اثر بخشی دولت است تا بتواند با اصلاحات نظام مدیریتی به راحتی به عضویت سازمان تجارت جهانی (WTO) درآید و از آثار منفی به دور باشد.
این تحقیق در دو محور اصلی انجام گرفته است: 1- عوامل موثر بر جهانی شدن و تعیین مهمترین عامل 2- اصلاحات نظام مدیریتی در جهت ارتقاء موقعیت ایران با استفاده از ابزار آزاد سازی اقتصادی و کاهش فساد مالی و تعیین درجه اهمیت هر یک از آنها.
روش جمع آوری به صورت آرشیوی از طریق سایت های اینترنتی انجام شد. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از ضریب رتبه ای همبستگی اسپیرمن برای انتخاب بهترین عامل جهانی شدن از بین عوامل اقتصادی، سیاسی، فردی و فنی و تعیین ارجحیت اصلاحات مدیریتی ( آزاد سازی اقتصادی و فساد مالی) استفاده شده است.
نتیجه تحقیق نشان می دهد که شدت درجه همبستگی عوامل جهانی شدن به ترتیب: فنی، فردی، اقتصادی و سیاسی می باشد و آزادسازی اقتصادی به عنوان ابزار اصلاحات مدیریتی نسبت به فساد مالی ارجح است.
بررسی نشان می دهد با عنایت به درخواست های متعدد عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی (WTO) به لحاظ وضعیت خاص اقتصادی، اجتماعی لازم است آزاد سازی اقتصادی در دستور کار مدیران دولتی قرار بگیرد و گرایش اصلاحات مدیریتی لازم جهت بهبود جایگاه ایران در جهانی شدن، به سوی آزاد سازی اقتصادی معطوف باشد.

این مقاله، خلاصه پژوهشی است که به منظور ارائه مناسب برای مهارت آموزی کارکنان خودروسازی ایران از طریق بررسی شیوه های مهارت آموزی در صنایع منتخب جهان انجام شده است.
پس از بررسی و مرور ادبیات تحقیق و با مطالعه روش ها، رویکردها، چارچوب ها و مدل های مهارت آموزی، 21 مولفه اصلی همراه با 260 زیر مولفه استخراج گردید.
نمونه آماری پژوهش عبارت بود از 393 نفر متخصص دانشگاهی، مدیر، کارشناس و پژوهشگر صنعت که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس از بین کلیه افراد مرتبط با کارخانه های خودروسازی کشور به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه ای 210 گویه ای حاوی زیر مولفه های چارچوب ادراکی مدل پیشنهادی بود که پس از اجرای آزمایشی به 1240گویه کاهش یافت. روایی پرسشنامه از طریق اظهارنظر کارشناسان در مورد محتوی و ترکیب گویه ها سنجیده و اصلاحات لازم انجام شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه و در سطح مطلوبی (9895/0) برآورد گردید. در این پژوهش به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی (فراوانی و درصد) و آمار استنباطی (تحلیل عاملی، نمره افتراقی، تحلیل رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر) استفاده شد. براساس یافته های پژوهش از مجموع 38 شیوه مهارت آموزی 4/48 درصد فراوانی به شیوه های کلاسیک 91/23 درصد به شیوه های عملی و 30/41 درصد به روش های مجازی (جدید) تعلق داشت. براساس نتایج تحلیل عاملی 23 عامل مربوط به چارچوب پیشنهادی مدل به 7 عامل کاهش یافت. واریانس بدست آمده (199/86) در سطح مطلوبی مدل مهارت آموزی را تبیین کرد. پس از تایید عوامل توسط ضرایب رگرسیون چند متغیره، تحلیل مسیر انجام شد. براین اساس عامل دوم (ارزشیابی) با ضریب پیش بینی 90/0 . مهندسی مجدد با 88/0 نزدیک ترین مسیر را به نظام مهارت آموزی نشان دادند. در رده دوم، عوامل شیوه های مهارت آموزی با 89/0 و برنامه ریزی محتوی و تشکیلات اجرایی 75/0 در مسیر نظام مهارت آموزی قرار گرفتند و در نهایت عوامل تعیین سیاست ها، تعیین استانداردها و تعیین ساختار به عنوان پایه با ضرایب نسبتا مطلوب نظام مهارت آموزی را تبیین نمودند. بر این اساس چارچوب ادراکی مدل مهارت آموزی کارکنان صنعت خودروسازی طراحی و تدوین شد.

مقاله حاضر نتیجه پژوهشی توصیفی- پیمایشی است. پیش از هر چیز در این مقاله مروری خواهیم داشت بر طرح مسئله و اهمیت بررسی آن، سپس به بررسی پیشینه تحقیق در خصوص سیستم های مدیریت کیفیت با تاکید بر فرایندهای منابع انسانی و الگوهای خاص منابع انسانی پرداخته خواهد شد و ضمن مقایسه تطبیقی مدلهای مذکور با الگوی بلوغ قابلیت افراد به مزیت و سودمندی این مدل نسبت به سایر الگوهای مطرح شده خواهیم پرداخت. در ادامه به منظور ارزیابی سطح بلوغ قابلیت های افراد در شرکت های سازنده قطعات خودرو، براساس الگوی P-cmm به تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده که از طریق پرسشنامه و مصاحبه صورت پذیرفته، خواهیم پرداخت. در پایان این پژوهش مشخص شد که سازمان های مورد بررسی در سطح پایین این الگو قرار داشته و بسیاری از فرایندهای مرتبط نهادینه سازی نشده اند.

یکی از موانع عمده بر سر راه توسعه بانکداری الکترونیک عدم پذیرش این تکنولوژی توسط مشتریان و تمایل به رویه های بانکداری سنتی عنوان شده است.این مقاله مبتنی بر تحقیقی است که به بررسی عوامل موثر یر پذیرش بانکداری الکترونیک در میان مشتریان بانک پارسیان با استفاده از مدل پیکاراینن می پردازد طبق این مدل عومل موثر بر پذیرش بانکداری الکترونیک عبارتند از: مفید بودن، سهولت استفاده، لذت بخش بودن، اطلاعات در زمینه بانکداری الکترونیک، امنیت و محرمانه بودن، کیفیت ارتباط اینترنتی که در قالب شش فرضیه ارائه شدند. پژوهش حاضر توصیفی بوده و به شیوه پیمایشی انجام پذیرفته است، جامعه آماری پژوهش مشتریان بانک پارسیان می باشند که در این بانک حساب داشته و از خدمات بانکداری الکترونیک استفاده کرده اند، اندازه نمونه 583 نفر و روش نمونه گیری خوشه ای است، بدین ترتیب که از میان شعب بانک پارسیان در سطح شهر تهران 30 شعبه به روش خوشه ای انتخاب گردید و سپس در هر شعبه افرادی که سابقه استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک را داشتند با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند، پس از آزمون فرضیه ها مشخص شد که تمامی شش عامل بر پذیرش بانکداری الکترونیک در میان مشتریان بانک پارسیان اثر مثبت دارند، این عوامل بر حسب میانگین رتبه ای اولویت بندی شدند: امنیت و محرمانه بودن اطلاعات در زمینه بانکداری الکترونیک، منفعت و مفید بودن سهولت استفاده کیفیت ارتباط اینترنتی و در نهایت لذتبخش بودن.

در این تحقیق نقش فرهنگ سازمانی در نوآوری اعضای هیدت علمی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران به منظور ارائه راهبردهای مناسب مورد بررسی قرار گرفته است. از این رو ابتدا به بررسی نقش بین فرهنگ سازمامی و نوآوری اعضای هیات علمی واحدهای دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران پرداخته شده و از طریق پرسشنامه محقق ساخته رابطه هر کدام از مولفه ها و شاخص های فرهنگ سازمانی و نوآوری اعضای هیدت علمی مشخص شده است.
هدف پژوهش حاضر کشف میزان نقش بین هر یک از مولفه های فرهنگ سازمانی یعنی: ابتکار و خلاقیت فردی، ریسک پذیری، هدایت، انسجام و یکپارچگی، حمایت مدیریت، هویت، نظام پاداش، پدیدیه تعارض، ارتباط با نوآوری اعضای هیات علمی مورد توجه قرار گرفته است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش از نوع توصیفی و به روش زمینه یابی یا پیمایشی می باشد و بااستفاده از پرسشنامه محقق ساخته و با طیف 5 درجه ای لیکرت به جمع آوری و تحلیل عوامل فرهنگ سازمانی و اطلاعات مربوط به نوآوری اعضای هیات علمی پرداخته شده است.
جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیات علمی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران در سال تحصیلی 86-85 می باشد که شامل ده هزار نفر است، و نمونه گیری بر اساس روش تصادفی صورت پذیرفته و در مجموع 360 نفر به عنوان افراد نمونه انتخاب شده اند.

هدف از تدوین این مقاله، مطالعه تاثیر شیوه ارائه روش تحقیق در یادگیری آزمودنی ها است. این مقاله شامل دو بخش می باشد. در بخش نخست، مراحل انجام یک تحقیق علمی به صورت گرافیکی تشریح شده است. در بخش دوم که مطالعه میدانی، از طرح تحقیق آزمایشی (طرح پس آزمون با گروه کنترل)، برای بررسی تاثیر شیوه تدریس روش تحقیق در یادگیری آزمودنی ها استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق، دانشجویان سازمان مدیریت صنعتی تبریز هستند که در نیمسال دوم سال تحصیلی 1385-1384 درس روش تحقیق را انتخاب نموده اند. این جامعه شامل دو کلاس 35 و 36 نفری بوده است به ترتیب گروه کنترل و گروه آزمایش را تشکیل می دهند. بر اساس جدول مورگان به ترتیب نمونه ای به حجم 32 و 33 نفر از هر گروه به روش تصادفی ساده شده است. برای آزمون نرمال بودن داده ها از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف استفاده شده است که نتایج آن نشان می دهد توزیع داده های هر دو گروه آزمایش و کنترل از توزیع نرمال تبعیت می کنن. برای آزمون فرضیه از آزمون مقایسه میانگین دو جامعه استفاده شده است. نتایج نشان دهنده آن است که میانگین نمرات گروهی از روش ارائه گرافیکی استفاده شده (گروه آزمایش) از میانگین گروه کنترل بیشتر است.

در شرایط حاضر استقرار اتانداردهای ایزو 9000 به عنوان یک ضرورت و پیش نیاز عمده در مبادلات تجاری مطرح است. موج علاقه مندی به دریافت گواهی نامه استقرار این استاندارد ها، بسیاری از شرکت ها و موسسات داخلی را فراگرفته است. اما مسئله ی اساسی در استقرار این استاندارد سیستم مدیریت کیفیت، میزان اثربخشی آن بوده و باید نتایج مملوس آن در کل سازمان و نیز کیفیت محصولات یا خدمات، پس از پیاده سازی آن ایجاد شود. به منظور بررسی این اثربخشی و میزان ارتقای کیفیت، ارتباط بین پیاده سازی استاندارد ایزو 900 در شرکت ها و موسسات تولیدی – صنعتی و خدماتی مستقر در شهر تبریز و شاخص های «متوسط تعداد خطا در واحد محصول»، «متوسط تعداد خطا در هر فرصت خطا »، «متوسط تعدادخطا دز یک میلیون فرصت خطا» و سطح سیگما به عنوان شاخص هایی از کیفیت محصولات یا خدمات مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.
در این پژوهش مشخص شد که استقرار سیستم مدیریت کیفیت ایزو 900 باعث کاهش شاخص های متوسط «متوسط تعداد خطا در واحد محصول»، «متوسط تعداد خطا در هر فرصت خطا» و «متوسط تعداد در یک میلیون فرصت خطا» شده است. به این ترتیب سه فرضیه ی اول با احتمال 95% مورد تایید قرار گرفته است.
همچنین استقرار این سیستم در شرکت ها و موسسات مختلف باعث افزایش سطح سیگما شده است. فرضیه چهارم پژوهش نیز با احتمال 95% مورد تایید قرار گرفته است. به طور کلی جواب این سوال که آیا استقرار سیستم مدیریت کیفیت بر مبنای استاندارد ایزو 9000 تاثیری بر سطوح سیگمای فرآیندهای به عنوان یک معیار کیفی داشته است یا خیر؟ مثبت می باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان بازارگرایی در شرکت های کوچک و متوسط مستقر در پارک علم و فناوری استان سمنان انجام گردیده است. با توجه به هدف اصلی و اهداف فرعی، سوالات اصلی و سوالات فرعی، فرضیه اصلی و فرضیه های فرعی و جامعه آماری مورد نظر، مدل بازارگرایی از نگاه «کوهلی و جاورسکی» که بر مبنای سه متغیر کلیدی« تولید اطلاعات، توزیع اطلاعات و پاسخگویی به اطلاعات بازار» بنا شد، برای سنجش میزان بازار گرایی در شرکت های مستقر در پارک انتخاب گردیده است. «کوهلی و جاورسکی» بازارگرایی را تولید اطلاعات در سراسر سازمان در ارتباط با نیازهای فعلی و آتی مشتری، نشر و توزیع این اطلاعات در بین بخشهای مختلف سازمان و پاسخگویی سراسری به آن اطلاعات تعریف کرده اند.
تا سال 1387، تعداد 44 شرکت کوچک و متوسط تحت نظر پارک علم وفناوری استان سمنان قرار گرفته اند که در هر شرکت، جمع آوری اطلاعات از طریق مدیریت عامل یا یکی از سطوح مدیریت که به صورت سوال و در قالب پرسشنامه بود، صورت می گرفت. پرسشنامه بصورت طیف لیکرت در 5 بخش «1= خیلی کم، 2=کم، 3=متوسط، 4=زیاد و 5=خیلی زیاد» طراحی شده بود که 27 سوال، سه متغیر اصلی بازارگرایی یعنی تولید اطلاعات، توزیع اطلاعات و پاسخگویی را مورد ارزیابی قرار می داد. نتایج حاصل از این پژوهش که با استفاده از دو روش «آزمون نشانه و آزمون ویلکاکسون» بر روی فرضیه اصلی و فرضیه های فرعی انجام شد، این گونه بود که میزان بازارگرایی و سه متغیر اصلی آن یعنی تولید اطلاعات، توزیع اطلاعات و پاسخگویی در شرکت های کوچک و متوسط مستقر در پارک علم و فناوری استان سمنان بالا و قابل قبول است. در ادامه پیشنهادهایی به پارک های علم و فناوری، مراکز رشد، شرکت های مستقر در پارک علم و فناوری ارائه گردیده است.